Σάββατο 26 Ιανουαρίου 2013
Συνειρμοί/Συλλογισμοί "Τρομοκρατίας"
Του Dott. Δημήτρη.Κ.Αρβανίτη
Φαρμακοποιού, PharmD, MSc.
Τις τελευταίες μέρες, κυρίως μετά την τρομοκρατική επίθεση στο "The Mall", αναρωτιέμαι αν τελικά κερδίζει κάποιος από την δράση και τις ενέργειες των τρομοκρατικών οργανώσεων. Αν υποκινούνται, κατευθύνονται, χρηματοδοτούνται, εξοπλίζονται, χρησιμοποιούνται από το κράτος. Αν τελικά είναι όργανα του συστήματος ή δρουν αντισυστημικά και ριζοσπαστικά.
Μελέτησα λοιπόν την περίπτωση της γειτονικής Ιταλίας των δεκαετιών ΄70 και ΄80. Εκεί έδρασαν διάφορες Τρομοκρατικές Οργανώσεις αριστερής και δεξιάς προέλευσης. Οι πιο γνωστές ήταν οι "Ερυθρές Ταξιαρχίες- Brigate Rosse-BR" κουμουνιστικής ακροαριστερής υφής και οι Οπλισμένοι "Επαναστατικοί Πυρήνες- Nuclei Armati Rivoluzionari-NAR" νεοναζιστικής ακροδεξιάς προέλευσης.
 |
| Το κατεστραμμένο σαλόνι 2ης θέσης του ΣΣ Bologna. |
Οι NAR 1977-1981 έγιναν, "γνωστοί" για την "Σφαγή του Σ/Δ Σταθμού της Bologna" στις 2 Αυγούστου 1980 όπου με βόμβα ( 23 kg εκρηκτικού μείγματος 5 kg τριτόλης και Τ4, επονομαζόμενο compound B, ενισχυμένο με 19 kg νιτρογλυκερίνης) τους κατεδάφισαν την αίθουσα αναμονής της 2ης θέσης και άφησαν 85 νεκρούς και περισσότερους από 200 τραυματίες και ακρωτηριασμένους!
Στο "ενεργητικό" τους εκτός της σφαγής της Bologna έχουν περισσότερες από 33 δολοφονίες και ονομάστηκαν "Αναρχικοί της Δεξιάς".
Στις έρευνες, στην διαλεύκανση και στην σύλληψη των μελών σκοτεινό ρόλο αποπροσανατολισμού και συγκάλυψης έπαιξαν οι μυστικές υπηρεσίες, οι υπηρεσίες ασφαλείας και ο συνδετικός κρίκος των παραπάνω η πάρα-Τεκτονική Στοά P2.
Στο "ενεργητικό" τους εκτός της σφαγής της Bologna έχουν περισσότερες από 33 δολοφονίες και ονομάστηκαν "Αναρχικοί της Δεξιάς".
Στις έρευνες, στην διαλεύκανση και στην σύλληψη των μελών σκοτεινό ρόλο αποπροσανατολισμού και συγκάλυψης έπαιξαν οι μυστικές υπηρεσίες, οι υπηρεσίες ασφαλείας και ο συνδετικός κρίκος των παραπάνω η πάρα-Τεκτονική Στοά P2.
 |
| Η Σημαία Των Brigate Rosse |
Οι Ερυθρές Ταξιαρχίες- Brigate Rosse-BR, 1970-1981(-87) μαρξιστικής-λενινιστικής βάσης ξεκίνησαν σαν πυρήνες στα Μιλανέζικα εργοστάσια της Pirelli και της Sit-Siemens.
O Renato Curzio υπολογίζει ότι περί τα 911 άτομα εξετάστηκαν και κατηγορήθηκαν ως μέλη των BR. Επιπλέον 200-300 ήταν αποσχισθέντα μέλη άλλων ενόπλων τρομοκρατικών οργανώσεων.
H γνωστότερη ενέργεια των BR υπήρξε η απαγωγή, κράτηση επί 55 ημέρες, ανάκριση, πολιτική/λαϊκή δίκη και τελικά δολοφονία του πρώην πρωθυπουργού, ηγέτη της Ιταλικής Χριστιανοδημοκρατίας και εκ των πρωταγωνιστών του λεγόμενου "ιστορικού συμβιβασμού" με το ΙΚΚ και τον ηγέτη του Enrico Belriguer, Aldo Moro.
O Renato Curzio υπολογίζει ότι περί τα 911 άτομα εξετάστηκαν και κατηγορήθηκαν ως μέλη των BR. Επιπλέον 200-300 ήταν αποσχισθέντα μέλη άλλων ενόπλων τρομοκρατικών οργανώσεων.
 |
| Ο Aldo Moro κρατούμενος. |
H γνωστότερη ενέργεια των BR υπήρξε η απαγωγή, κράτηση επί 55 ημέρες, ανάκριση, πολιτική/λαϊκή δίκη και τελικά δολοφονία του πρώην πρωθυπουργού, ηγέτη της Ιταλικής Χριστιανοδημοκρατίας και εκ των πρωταγωνιστών του λεγόμενου "ιστορικού συμβιβασμού" με το ΙΚΚ και τον ηγέτη του Enrico Belriguer, Aldo Moro.
 |
| Το πτώμα του Moro στο πορτ-μπαγκαζ του αυτοκινήτου. |
Και στην περίπτωση των BR ο ρόλος των εκτραπέντων μυστικών και υπηρεσιών ασφαλείας, οι προσπάθειες συγκαλυψης και αποπροσανατολισμού των ερευνώ, οι σχέσεις με ξένες μυστικές υπηρεσίες CIA, MOSAD, οι σχέσεις με το οργανωμένο έγκλημα (μαφία), και η συμμετοχή των ηγετικών ατόμων όλων των προαναφερθέντων στην P2 είναι ένα γεγονός άξιο προβληματισμού.Ο εκ της ηγετικής ομάδας των BR εργαζόμενος της Sit-Siemens και αυτουργός της ανάκρισης και τελικά της εκτέλεσης Moro, Mario Morretti
 |
| Ο Mario Moretti |
σε συνέντευξή του χρόνια μετά την καταδίκη του σε 9 φορές ισόβια, δήλωσε στην Ιταλική τηλεόραση ότι :
" Το σχέδιο δράσης των BR εξαντλήθηκε με τα χρόνια".
Η τελευταία αυτή δήλωση μου έκανε μεγάλη εντύπωση και έσκαψα βαθύτερα στα συμβάντα της εποχής εκείνης στην Ιταλία. Τα ευρήματα πρέπει να ομολογήσω ότι παρουσιάζουν ανατριχιαστικές αναλογίες και "συμπτώσεις" με την Ελληνική πραγματικότητα των τελευταίων χρόνων.
Έτσι το σχέδιο των BR εξαντλήθηκε, έσβησε, γιατί οι ελίτ (οικονομική, πολιτική, επιχειρηματική, εκκλησιαστική,κλπ.) πραγματοποίησαν, υλοποίησαν, ολοκλήρωσαν ΌΛΟΥΣ τους στόχους τους, χρησιμοποιώντας την τρομοκρατία ( αδιάφορο αν ήταν της αριστεράς ή της δεξιάς) ως εργαλείο πίεσης, εξαναγκασμού και πειθούς, περνώντας τα παρακάτω στάδια:
- Την δόλια κατάρρευση των ισχυρών μονοκομματικών κυβερνήσεων (ιστορικός συμβιβασμός Χριστιανοδημοκρατικού κόμματος-Ιταλικού Κομμουνιστικού Κόμματος- Aldo Moro- Enrico Berlinguer).
- Την προώθηση και εφαρμογή ενός ευρύτερου πολιτικού σχεδίου (πέντα-κομματική κυβέρνηση), άνοιγμα της διακυβέρνησης( άρα της νομής της εξουσίας) και σε άλλες πολιτικές δυνάμεις.
- Την εγκατάλειψη στην τύχη του και ολοκληρωτική απαξίωση και χλευασμό του "εξισορροπιστή" - "εγγυητή" της εφαρμογής του σχεδίου ηγέτη του Ιταλικού Σοσιαλιστικού Κόμματος και επί 4 ετία !πρωθυπουργού Bettino Craxi, ο οποίος πέθανε άρρωστος, πένητας, εξόριστος στο Hamamed της Τυνησίας, με αποτέλεσμα να κυκλοφορούν μίζες χωρίς ιδιωτικοποιήσεις!
- Το ξέσπασμα του σκανδάλου με τις μίζες και η αποκάλυψη της ποσόστωσης 5/3/2 καταβολής μίζας στα κόμματα της Χριστιανικής Δημοκρατίας, Σοσιαλιστικού, Κομμουνιστικού (Tangentopoli).
- Τις μεγάλες ιδιωτικοποιήσεις της δεκαετίας του 90.
- Την άρση και κατάργηση των κεκτημένων εργασιακών δικαιωμάτων, με σειρά αντεργατικών νόμων.
Δ.Κ.Αρβανίτης
Τετάρτη 23 Ιανουαρίου 2013
Οι Δοσίλογοι και τα παιδιά τους
Σαν σήμερα, πριν από 70 χρόνια η Ελλάδα φανερά και επίσημα περιήλθε στην ιδιοκτησία της Γερμανίας. Της Γερμανικής ελίτ των λευκών μογγόλων, για να μην βάζουμε όλους τους Γερμανούς στο ίδιο τσουβάλι.
Αυτών που εφηύραν την “Άρεια φυλή” για να κρύψουν την διαχρονική βαρβαρότητα και την πολιτιστική ανυπαρξία τους. Η φυλετική ανωτερότητα κατά τα πρότυπα του παντουρκισμού – πανισλάμ, η υπερβορεία – Θούλη στην συνταγή της Εργενεκόν.
Που εφηύραν και την Ινδοευρωπαϊκή φυλή, για να μας πείσουν ότι “είμαστε όλοι μετανάστες” και ότι την Ακρόπολη δεν την έχτισαν κάποιοι “μιαροί Ελληνες” αλλά φυλετικά ανώτεροι Ινδοευρωπαίοι που μετά πήγαν στην Γερμανία για να ανακαλύψουν τα λουκάνικα. Την ίδια στιγμή η Τούρκοι ανακάλυπταν τις ρίζες του Αγαμέμνωνα που ήταν αρχαίος Τούρκος και το όνομα του σήμαινε “Αγάς του βουνού”.
Διαχρονικά χέρι – χέρι τα μικρόβια της Γης, οι φορείς της αρρώστειας και του μίσους που δεν μπόρεσαν να αποβάλλουν την απολίτιστη ληστρική τους φύση, όπως παρατήρησε και η ηρωΐδα Λέλα Καραγιάννη (Αυτή την φράση δοσίλογοι του μνημονίου να την θυμάστε…): «Ζητάτε από μια Ελληνίδα μάνα να προδώσει τους συνεργάτες της για την Πατρίδα της με την απειλή του τουφεκισμού των παιδιών της. Έ, λοιπόν, όχι. Μάθετε ότι τα παιδιά μου ανήκουν στην Ελλάδα και το αίμα τους θα πνίξει τους Ούνους και όλη τη Γερμανία σας !….»
Τι έχει αλλάξει από τότε μέχρι σήμερα; Μπορεί στην Ακρόπολη να κυματίζει η γαλανόλευκη, η ελίτ να θεωρεί must την δαιμονοποίηση του ναζισμού και την αποθέωση της “λαϊκής εξουσίας” όμως οι ομοιότητες προσώπων και καταστάσεων στην νεοελληνική εξουσιαστική οπερέτα δεν είναι καθόλου μα καθόλου συμπτωματικές.
Ο Αντιπρόεδρος της κυβέρνησης, Θέοδωρος Πάγκαλος σήμερα, ο στρατηγός Θεόδωρος Πάγκαλος τότε:
Με την έλευση των Γερμανών και το διορισμό του Τσολάκογλου στη θέση του πρωθυπουργού, πολλές πολιτικές προσωπικότητες, μεταξύ αυτών και ο Πάγκαλος, τον επισκέφθηκαν στο γραφείο του, κίνηση που σχολιάστηκε αρνητικά[12].
Στις 16 Οκτωβρίου του ΄44 μέλη της ΕΑΜ αποπειράθηκαν να τον συλλάβουν, αλλά η προσωπική του φρουρά τους εμπόδισε. Στις 26 του ίδιου μήνα συνελήφθη από την κυβέρνηση Παπανδρέου και οδηγήθηκε στις φυλακές Αβέρωφ. Το Δεκέμβριο του 1944 αποφυλακίστηκε. Στις 25 Αυγούστου 1945 συνελήφθη ως δωσίλογος κατόπιν αποφάσεως του 6ου ανακριτικού γραφείου δωσιλόγων [14]. Λίγες μέρες νωρίτερα του είχε ασκηθεί ποινική αγωγή για τα δημοσιευθέντα άρθρα του κατά την περίοδο της κατοχής, τα οποία, σύμφωνα με την αγωγή πάντα, εξυπηρετούσαν το έργο των εχθρών.
Ο Τύπος: Συγκρότημα Λαμπράκη σήμερα, συγκρότημα Λαμπράκη και τότε:
Τα ίδια τομάρια, με άλλο περιτύλιγμα. Οι “προοδευτικοί”. Οι “ανθρωπιστές”. Οι “αντιστασιακοί” που μάλιστα έχουν κατοχυρώσει και τον τίτλο του “αντιφασισμού” (μαζί βέβαια με το ναζιστικό παρακράτος που τους συνοδεύει). Οι φίλοι του Χριστοφοράκου, εγγυητές κάθε εχθρού της πατρίδας, του συνόλου, του λαού.
Εχθροί της δημοκρατίας που ότι αντιτίθεται στο παρακράτος τους, προσπαθούν να το απαξιώσουν, ακόμα και αν είναι το συμβούλιο της επικρατείας! Είναι οι ίδιοι που προσπαθούν να προκαταβάλλουν ακόμα και τις ενέργειες της βουλής, απαξιώνοντας το πόρισμα για τη Siemens, το οποίο ΔΕΝ ΕΧΟΥΝ ΚΑΝ ΜΕΤΑΔΩΣΕΙ! Όπως άλλωστε και το μνημόνιο…
Οι συνεργάτες των ναζί που κατάφεραν να επιβιώσουν (όπως όλα τα σκουλήκια), προσκολλημένοι σε κάθε απάνθρωπη εξουσία την οποία στήριζαν και εξασφάλιζαν την μακροβιότητα της. Θαυμάστε τους:
Για του λόγου το αληθές:
«ΤΑ ΝΕΑ» εκδόθηκαν για πρώτη φορά το 1931 με τον τίτλο «ΑΘΗΝΑΪΚΑ ΝΕΑ» ως ημερήσια απογευματινή εφημερίδα. Το 1945 η εφημερίδα μετονομάστηκε «ΤΑ ΝΕΑ» και εξακολουθεί να κυκλοφορεί αδιάλειπτα ως ημερήσια απογευματινή έως και σήμερα. (πηγή ΔΟΛ).
Γιατί μετονομάστηκαν δεν μας το λένε βέβαια, μπορείτε όμως να το διαβάσετε εδώ… Για να μπορέσουν να επανακυκλοφορήσουν μετά τις δίκες των δοσίλογων! Που βέβαια δεν ακούμπησαν κανέναν.
Άλλο ένα όνομα που αθωώθηκε στις δίκες των δοσιλόγων ήταν ο περιβόητος Ιωάννης Λάτσης. Κατά την περίοδο της Κατοχής φέρεται να συνεργάστηκε με τους Ιταλούς με αποτέλεσμα να αποκτήσει μεγάλη περιουσία την οποία και επένδυσε σε επιβατικά και φορτηγά πλοία. Λάτσης μεσουρανεί και σήμερα: Οι παλαιές “οντότητες” που δεν κατονόμασε ο Ιγνατίου. Οι ομοτράπεζοι του ΓΑΠ στα προεκλογικά δείπνα.
Μακεδονία, Παγκαλομπουτάρηδες, άξιοι συνεχιστές του Άξονα.
Υπάρχουν και οι Ελληνόφωνοι που υποστηρίζουν τις θέσεις του ναζιστή Γκρουέφσκι, προβάλλοντας μάλιστα “προοδευτική” νομιμοποίηση για τις ελεεινές θέσεις τους. Τους ξέρετε όλοι. Ας μιλήσουν για πρόοδο στα παλικάρια της αντίστασης. Σε αυτά τα παιδιά και τις κοπέλλες που έπεφταν για να μην δώσουν οι ναζί την Μακεδονία στους συνεργάτες τους, τους ομογάλακτους του Γκρουέφσκι: http://olympia.gr/2009/07/29/gavras/
Siemens, Χριστοφοράκος και υποβρύχια που γέρνουν
Carl Friedrich von Siemens. Από τους βασικούς χρηματοδότες του Χίτλερ. Κάθε αναφορά στην ναζιστική του δράση έχει απαλειφθεί.
Νικόλαος Χριστοφοράκος(κέντρο), γνωστός και ως ο Έλληνας Μένγκελε. Πατέρας του Μιχάλη Χριστοφοράκου. Αθωώθηκε λόγω αμφιβολιών στην δίκη των δοσίλογων παρότι αναγνωρίστηκε από εχθρούς και φίλους. Συνεργαζόταν με την Γερμανική διοίκηση. Κατέδιδε όσους διοχέτευαν φαρμακευτικό υλικό από τον Ερυθρό σταυρό σε αναξιοπαθούντες (τον χειμώνα της γενοκτονίας) και αντάρτες (τα επόμενα χρόνια της κατοχής). Ο δικαστής που τον αθώωσε, βασίστηκε στην μαρτυρία του πολιτικού Πάνου Χατζηπάνου, που μετέπειτα έγινε υπουργός δικαιοσύνης. Μέλος της Γερμανικής τεκτονικής στοάς. Αργότερα, ως υπουργός συνελήφθει και καταδικάστηκε για χρηματισμό. Έτσι εξηγούνται και κάποια ενδιαφέροντα ευρήματα από προσωπικά αρχεία του κυρίου Μιχάλη Χριστοφοράκου που σύντομα θα έρθουν στο φως της δημοσιότητας.
Η “ξεχασμένη” γενοκτονία. Όπως και οι προκάτοχοι τους, Από τον Αλάριχο, την Ιερά συμμαχία, τον Φον Γκρούμπκωφ (γενοκτόνο της Θεσσαλίας), τους γερμανούς δημιουργούς των Νεότουρκων, τους εκπαιδευτές και συμμάχους του Κεμάλ, έτσι και οι κατοχικές δυνάμεις προέβησαν σε μία στυγνή γενοκτονία με μαλθουσιανικό σχεδιασμό. Πάνω από 350,000 Έλληνες πέθαναν από την πείνα και τις κακουχίες τον χειμώνα του 41/42.
Και όμως, η έντεχνη προπαγάνδα απέναντι στις μειοδοτικές κυβερνήσεις που ακολούθησαν έχει τον αστικό μύθο των “Φιλελλήνων Ναζί”. Αναπτύχθηκε μαζί με τους “αντιστασιακούς – αντιναζί” του αριστερισμού που στην ουσία ήταν τα ίδια πρόσωπα που υμνούσαν τον Χίτλερ και συνετέλεσαν στην γενοκτονία του Ελληνικού λαού.
Όλοι οι συνεργάτες του Χριστοφοράκου, της Siemens και της νεογερμανικής λαίλαπας ήταν οι “αντιστασιακοί” του ΠΑΚ, αριστεριστικών οργανώσεων τύπου “κόκκινη προβιά”, Τσουκάτοι, Μαντέληδες κλπ. Απόδειξη ότι ο διαχρονικός αντίπαλος τους ήταν ο πηγαίος Πατριωτισμός που πάντα του κολλούσαν μία ταμπέλα: Από συμμορίτες εώς εθνικιστές. Τι γελοίο οι φυσικοί και γνήσιοι συνεργάτες του ναζισμού να βαφτίζουν τους Πατριώτες ως “ναζί”. Και τι τραγικό κάποιοι πατριώτες να τσιμπούν το δόλωμα και να γίνονται απολογητές του ράιχ…
Ο περιβόητος Αλφράιντ Κρούπ
ThyssenKrupp, η περιβόητη με τα γερμένα υποβρύχια και τα ναυπηγεία, είναι απόγονος της KRUPP της οποίας ο πρόεδρος, στενότατος συνεργάτης του Χίτλερ και των SS καταδικάστηκε και αυτός στην δίκη της Νυρεμβέργης αφού η εταιρεία του επέμενε να χρησιμοποιεί σκλάβους από το Άουσβιτς. Αποφυλακίστηκε όμως μετά από μόλις τρία χρόνια για να ξαναστήσει την αυτοκρατορία. Ναι, αυτή που πληρώνουμε νταβατζηλίκι για τα υποβρύχια που γέρνουν και ξεφλουδίζουν. Παραλαμβάνονται όμως με υπογραφή Βενιζέλου.
Υπάρχει όμως και μία λεπτομέρεια που λίγοι γνωρίζουν για την εν λόγω εταιρεία: 4 Αυγούστου 1921. Η εταιρεία Krupp προμηθεύει στους σφαγείς του Κεμάλ τα ακόλουθα που για πολλούς άλλαξαν και τον ρου της ιστορίας:
60 πυροβόλα με τριάντα χιλιάδες βλήματα, 700.000 χειροβομβίδες και 10.000 νάρκες. Πράγματι, εκρηκτική βοήθεια απέναντι στο “σειτάν ασκέρ” που έψαχνε τα βόλια ανάμεσα στις γαλέτες για να συνεχίσει τη μάχη.
Την ίδια στιγμή, οι Έλληνες Γερμανοτσολιάδες έκαναν βόλτες στην ηλιόλουστη Σταδίου παρέα με τις κυρίες με τα ομπρελίνια. Κάτι σαν Καραβέλλες ρετρό.
Θα μπορούσαμε να γεμίσουμε σελίδες με ονόματα. Ιδιαίτερα τώρα που η κατοχή του μνημονίου αρχίζει και αφυπνίζει τον Ελληνικό λαό. Θα χανόντουσαν όμως μέσα στον ορυμαγδό της πληροφορίας. Οπότε θα το κάνουμε τμηματικά.
Με αυτά και με άλλα, οι αγέννητοι είναι ήδη χρεωμένοι από τα ίδια πρόσωπα. Θα γεννηθούν υπόδουλοι στο ΔΝΤ, γνήσιου απογόνου του κεφαλαίου που διαχρονικά στήριζε τους μισάνθρωπους Ούνους και τους πρώτου βαθμού συγγενείς τους, τους Οϊγούρους (Γκότλαντ οι μεν, Εργενεκον Ημισέληνος οι δε. Η ΓΗ μας, η Μητέρα μας βλέπετε, είναι γι’ αυτούς ξένο έδαφος προς διάλυση).
Σε αυτή την κρίσιμη καμπή της ιστορίας λοιπόν είναι στο χέρι μας εάν θα ακολουθήσουμε τον δρόμο του ραγιά ή τον δρόμο του πολεμιστή. Ας επιλέξουμε.
Η Αφαίρεση Οργάνων από Θανόντα Δότη και το ζήτημα του Εγκεφαλικού Θανάτου
Του Dott. Δημήτρη. Κ. Αρβανίτη
Φαρμακοποιού, PharmD, MSc.
Άρθρο 9 – Αφαίρεση
οργάνων από θανόντα δότη
Ν. 3984 Δωρεά και μεταμόσχευση Οργάνων και άλλες διατάξεις ΦΕΚ 150 27/7/2011
Ν. 3984 Δωρεά και μεταμόσχευση Οργάνων και άλλες διατάξεις ΦΕΚ 150 27/7/2011
1. Η αφαίρεση ενός ή περισσοτέρων οργάνων από θανόν πρόσωπο
πραγματοποιείται εφόσον είναι ενήλικο και συντρέχουν οι προϋποθέσεις της επόμενης
παραγράφου. Η αφαίρεση από ανήλικο είναι δυνατή εάν συναινούν σε αυτό οι γονείς
ή ο γονέας, που έχουν την επιμέλεια του τέκνου. Εάν δεν υπάρχουν ή έχουν
εκπέσει από τη γονική μέριμνα, η συναίνεση παρέχεται από τον επίτροπο. Η
συναίνεση δίνεται α) με έγγραφο στο οποίο βεβαιώνεται η γνησιότητα της
υπογραφής, β) με προφορική δήλωση, που καταχωρίζεται σε ειδικό βιβλίο, το οποίο
τηρείται στον οργανισμό αφαίρεσης ή στη Μονάδα Μεταμόσχευσης. Κατά τη δήλωση
παρίστανται δύο μάρτυρες, οι οποίοι συνυπογράφουν στο ειδικό βιβλίο. Η
συναίνεση πρέπει να είναι ρητή και ειδική. Τα έγγραφα υπό α) και β) φυλάσσονται
στον ιατρικό φάκελο του δότη.
2. Η αφαίρεση ενός ή περισσοτέρων οργάνων από ενήλικο, θανόν πρόσωπο πραγματοποιείται εφόσον, όσο ζούσε δεν είχε εκφράσει την αντίθεσή του σύμφωνα με την παράγραφο 3.
3. Στον Εθνικό Οργανισμό Μεταμοσχεύσεων τηρείται αρχείο όπου καταχωρούνται οι δηλώσεις των πολιτών περί αντίθεσής τους στην αφαίρεση οργάνων τους μετά θάνατον. Κάθε ενήλικος πολίτης μπορεί να αποστέλλει στον Εθνικό Οργανισμό Μεταμοσχεύσεων σχετική δήλωσή του, με βεβαιωμένο το γνήσιο της υπογραφής. Για τη δήλωση δεν απαιτείται συγκεκριμένος τύπος, αρκεί να συνάγεται ρητά και αβίαστα η ακριβής βούληση του προσώπου. Η δήλωση αυτή είναι ελεύθερα ανακλητή. Η ανάκληση γίνεται με νεότερη δήλωση ανάκλησης, η οποία αποστέλλεται ομοίως στον Εθνικό Οργανισμό Μεταμοσχεύσεων. Η αρχική δήλωση διαγράφεται από το αρχείο και θεωρείται ως μη γενόμενη.
4. Η συλλογή και επεξεργασία των δεδομένων που εμπεριέχονται στο αρχείο της παραγράφου 3 υπάγεται στις διατάξεις του ν. 2472/1997, όπως έχει τροποποιηθεί και ισχύει. Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στη διαφύλαξη του απορρήτου των πληροφοριών αυτών. Η πρόσβαση στο αρχείο αυτό επιτρέπεται μόνο στους αρμόδιους υπαλλήλους του Εθνικού Οργανισμού Μεταμοσχεύσεων και τους Συντονιστές Μεταμοσχεύσεων.
5. Η αφαίρεση οργάνων από θανόντα δότη διενεργείται μετά την επέλευση του θανάτου, κριτήριο για την οποία είναι η νέκρωση του εγκεφαλικού στελέχους, σύμφωνα με τα ευρέως αποδεκτά και σύγχρονα δεδομένα της επιστήμης. Με απόφαση του Υπουργού Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης καθορίζεται επακριβώς το κριτήριο επέλευσης του θανάτου, κατόπιν γνώμης του Κεντρικού Συμβουλίου Υγείας (ΚΕ.Σ.Υ.). Με όμοιο τρόπο θεσπίζεται «Κώδικας Πρακτικής», σχετικά με τη διαδικασία διάγνωσης και επιβεβαίωσης του εγκεφαλικού θανάτου.
6. Όταν ο θεράπων ιατρός διαγνώσει νέκρωση του εγκεφαλικού στελέχους και εφόσον η λειτουργία ορισμένων οργάνων διατηρείται με τεχνητά μέσα, υποχρεούται να προβεί από κοινού με έναν αναισθησιολόγο και ένα νευρολόγο ή νευροχειρουργό στη σύνταξη πιστοποιητικού θανάτου. Στην πιστοποίηση του θανάτου δεν συμμετέχει ιατρός που ανήκει στη μεταμοσχευτική ομάδα. Στη συνέχεια, ο θεράπων ιατρός υποχρεούται να ενημερώσει σχετικά, χωρίς καθυστέρηση, το Συντονιστή Μεταμοσχεύσεων, εφόσον υφίσταται στο νοσοκομείο και τον Εθνικό Οργανισμό Μεταμοσχεύσεων , προκειμένου να ενημερωθεί εάν το ενήλικο, θανόν πρόσωπο έχει δηλώσει την άρνησή του να γίνει δωρητής οργάνων μετά θάνατον. Εάν ο θανών είναι ανήλικος, ο θεράπων ιατρός από κοινού με τον Συντονιστή Μεταμοσχεύσεων, εφόσον υφίσταται στο νοσοκομείο, υποχρεούται να μεριμνήσει για την ανεύρεση των προσώπων που είναι αρμόδια να συναινέσουν στην αφαίρεση των οργάνων, για την ενημέρωσή τους και τη λήψη της συναίνεσής τους. Εφόσον λάβει τη συναίνεση, ενημερώνει σχετικά, χωρίς καθυστέρηση, τον Εθνικό Οργανισμό Μεταμοσχεύσεων. Εάν πρόκειται να πραγματοποιηθεί η μεταμόσχευση, συνεχίζεται η τεχνητή υποστήριξη του θανόντος προσώπου.
7. Η αφαίρεση οργάνων από θανόντα δότη γίνεται με τον προσήκοντα σεβασμό στο σώμα του νεκρού. Ειδική μέριμνα λαμβάνεται για την αποκατάσταση της εικόνας του.
2. Η αφαίρεση ενός ή περισσοτέρων οργάνων από ενήλικο, θανόν πρόσωπο πραγματοποιείται εφόσον, όσο ζούσε δεν είχε εκφράσει την αντίθεσή του σύμφωνα με την παράγραφο 3.
3. Στον Εθνικό Οργανισμό Μεταμοσχεύσεων τηρείται αρχείο όπου καταχωρούνται οι δηλώσεις των πολιτών περί αντίθεσής τους στην αφαίρεση οργάνων τους μετά θάνατον. Κάθε ενήλικος πολίτης μπορεί να αποστέλλει στον Εθνικό Οργανισμό Μεταμοσχεύσεων σχετική δήλωσή του, με βεβαιωμένο το γνήσιο της υπογραφής. Για τη δήλωση δεν απαιτείται συγκεκριμένος τύπος, αρκεί να συνάγεται ρητά και αβίαστα η ακριβής βούληση του προσώπου. Η δήλωση αυτή είναι ελεύθερα ανακλητή. Η ανάκληση γίνεται με νεότερη δήλωση ανάκλησης, η οποία αποστέλλεται ομοίως στον Εθνικό Οργανισμό Μεταμοσχεύσεων. Η αρχική δήλωση διαγράφεται από το αρχείο και θεωρείται ως μη γενόμενη.
4. Η συλλογή και επεξεργασία των δεδομένων που εμπεριέχονται στο αρχείο της παραγράφου 3 υπάγεται στις διατάξεις του ν. 2472/1997, όπως έχει τροποποιηθεί και ισχύει. Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στη διαφύλαξη του απορρήτου των πληροφοριών αυτών. Η πρόσβαση στο αρχείο αυτό επιτρέπεται μόνο στους αρμόδιους υπαλλήλους του Εθνικού Οργανισμού Μεταμοσχεύσεων και τους Συντονιστές Μεταμοσχεύσεων.
5. Η αφαίρεση οργάνων από θανόντα δότη διενεργείται μετά την επέλευση του θανάτου, κριτήριο για την οποία είναι η νέκρωση του εγκεφαλικού στελέχους, σύμφωνα με τα ευρέως αποδεκτά και σύγχρονα δεδομένα της επιστήμης. Με απόφαση του Υπουργού Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης καθορίζεται επακριβώς το κριτήριο επέλευσης του θανάτου, κατόπιν γνώμης του Κεντρικού Συμβουλίου Υγείας (ΚΕ.Σ.Υ.). Με όμοιο τρόπο θεσπίζεται «Κώδικας Πρακτικής», σχετικά με τη διαδικασία διάγνωσης και επιβεβαίωσης του εγκεφαλικού θανάτου.
6. Όταν ο θεράπων ιατρός διαγνώσει νέκρωση του εγκεφαλικού στελέχους και εφόσον η λειτουργία ορισμένων οργάνων διατηρείται με τεχνητά μέσα, υποχρεούται να προβεί από κοινού με έναν αναισθησιολόγο και ένα νευρολόγο ή νευροχειρουργό στη σύνταξη πιστοποιητικού θανάτου. Στην πιστοποίηση του θανάτου δεν συμμετέχει ιατρός που ανήκει στη μεταμοσχευτική ομάδα. Στη συνέχεια, ο θεράπων ιατρός υποχρεούται να ενημερώσει σχετικά, χωρίς καθυστέρηση, το Συντονιστή Μεταμοσχεύσεων, εφόσον υφίσταται στο νοσοκομείο και τον Εθνικό Οργανισμό Μεταμοσχεύσεων , προκειμένου να ενημερωθεί εάν το ενήλικο, θανόν πρόσωπο έχει δηλώσει την άρνησή του να γίνει δωρητής οργάνων μετά θάνατον. Εάν ο θανών είναι ανήλικος, ο θεράπων ιατρός από κοινού με τον Συντονιστή Μεταμοσχεύσεων, εφόσον υφίσταται στο νοσοκομείο, υποχρεούται να μεριμνήσει για την ανεύρεση των προσώπων που είναι αρμόδια να συναινέσουν στην αφαίρεση των οργάνων, για την ενημέρωσή τους και τη λήψη της συναίνεσής τους. Εφόσον λάβει τη συναίνεση, ενημερώνει σχετικά, χωρίς καθυστέρηση, τον Εθνικό Οργανισμό Μεταμοσχεύσεων. Εάν πρόκειται να πραγματοποιηθεί η μεταμόσχευση, συνεχίζεται η τεχνητή υποστήριξη του θανόντος προσώπου.
7. Η αφαίρεση οργάνων από θανόντα δότη γίνεται με τον προσήκοντα σεβασμό στο σώμα του νεκρού. Ειδική μέριμνα λαμβάνεται για την αποκατάσταση της εικόνας του.
Όπως, διευκρινίζεται στην παράγραφο 6 του
άρθρου 9 («Όταν ο θεράπων ιατρός διαγνώσει νέκρωση του εγκεφαλικού στελέχους
και εφόσον η λειτουργία ορισμένων οργάνων διατηρείται με τεχνητά μέσα,
υποχρεούται να προβεί από κοινού με έναν αναισθησιολόγο και ένα νευρολόγο ή
νευροχειρουργό στη σύνταξη πιστοποιητικού θανάτου»), τίθεται η διάγνωση του
θανάτου, όταν διαγνωσθεί η «νέκρωση του εγκεφαλικού στελέχους».
Το ζητούμενο, εν προκειμένω, είναι κατά πόσον είναι δυνατόν να διαγνωσθεί προθανατίως η «νέκρωση του εγκεφαλικού στελέχους» και περαιτέρω, εάν είναι δυνατόν να ταυτισθεί η πλήρης ανεπάρκεια ορισμένων λειτουργιών του εγκεφαλικού στελέχους με το θάνατο του ανθρώπου.
Ο όρος «νέκρωση του εγκεφαλικού στελέχους» είναι παθολόγο-ανατομικός όρος και ως τοιούτος είναι δυνατόν να τεθεί μόνον μετά θάνατον κατά την παθολόγο-ανατομική εξέταση πολλαπλών τομών του εγκεφαλικού στελέχους. Επομένως, ορθό θα ήταν, κατ’ αρχή, να χρησιμοποιείται ο όρος «ολική ανεπάρκεια, όλων των λειτουργιών του εγκεφαλικού στελέχους».
Το ζητούμενο, εν προκειμένω, είναι κατά πόσον είναι δυνατόν να διαγνωσθεί προθανατίως η «νέκρωση του εγκεφαλικού στελέχους» και περαιτέρω, εάν είναι δυνατόν να ταυτισθεί η πλήρης ανεπάρκεια ορισμένων λειτουργιών του εγκεφαλικού στελέχους με το θάνατο του ανθρώπου.
Ο όρος «νέκρωση του εγκεφαλικού στελέχους» είναι παθολόγο-ανατομικός όρος και ως τοιούτος είναι δυνατόν να τεθεί μόνον μετά θάνατον κατά την παθολόγο-ανατομική εξέταση πολλαπλών τομών του εγκεφαλικού στελέχους. Επομένως, ορθό θα ήταν, κατ’ αρχή, να χρησιμοποιείται ο όρος «ολική ανεπάρκεια, όλων των λειτουργιών του εγκεφαλικού στελέχους».
Ο εγκεφαλικός θάνατος είναι η κατάσταση της μη αναστρέψιμης
βλάβης του εγκεφάλου, με απώλεια όλων των λειτουργιών του εγκεφαλικού
στελέχους. Το εγκεφαλικό στέλεχος περιέχει δίκτυα νευρώνων που συγκροτούν
κέντρα ελέγχου ζωτικών λειτουργιών, όπως η αναπνοή και η αρτηριακή πίεση. Οι
ανώτερες ψυχικές και γνωσιακές λειτουργίες, όπως η μνήμη, η σκέψη, η
αντίληψη, εξαρτώνται από το εγκεφαλικό στέλεχος, οπότε βλάβη του εγκεφαλικού
στελέχους, προκαλεί συνολική δυσλειτουργία του εγκεφάλου. Για το λόγο
αυτό είναι παγκοσμίως αποδεκτό ότι η ανεπανόρθωτη βλάβη
του εγκεφαλικού στελέχους είναι ικανή και αναγκαία προϋπόθεση για να θεωρηθεί
όλος ο εγκέφαλος νεκρός.
Ο θάνατος του εγκεφάλου, όπως άλλωστε και ο
θάνατος όλων των ιστών, δεν είναι μια στιγμιαία διαδικασία, αλλά μια
προοδευτική διεργασία που επέρχεται μέσα σε μερικές ώρες. Η πιθανότατα να
διατηρούνται κατά τη φάση της εγκατάστασης του θανάτου, μερικές λειτουργικές
νησίδες νευρώνων ή άλλες υποτυπώδεις λειτουργίες, δεν αλλάζει την εξελικτική
πορεία του θανάτου. Ο θάνατος του εγκεφαλικού στελέχους ακολουθείται
αναπόφευκτα και ανεπιστρεπτί στο θάνατο ολόκληρου του εγκεφάλου, μέσα σε
σύντομο χρονικό διάστημα. Ο εγκεφαλικός θάνατος ακολουθείται από τον «σωματικό»
θάνατο, δηλαδή το θάνατο όλων των οργάνων του σώματος με ένα μεσοδιάστημα 48-72
ωρών. Στο μεσοδιάστημα αυτό, επέρχεται προοδευτικά η απορύθμιση όλων των
λειτουργιών των οργάνων. Αν ο ασθενής υποστεί εγκεφαλικό θάνατο, ενώ νοσηλεύεται
διασωληνωμένος σε Μονάδα Εντατικής Θεραπείας (Μ.Ε.Θ.), τότε μόνο είναι δυνατή η
διατήρηση της βιολογικής ζωής των οργάνων με τεχνητά μέσα, προκειμένου
αυτά να μπορούν να ληφθούν προς μεταμόσχευση και να δώσουν ζωή σε άλλους
ανθρώπους.
Η διάγνωση του εγκεφαλικού θανάτου γίνεται από
3 διαφορετικούς ιατρούς με πολλές ειδικές και αλάνθαστες κλινικές και
εργαστηριακές δοκιμασίες και επαναλαμβάνεται μάλιστα 2 φορές μετά από ένα 8ωρο
από την πρώτη διάγνωση. Οι ιατροί γνωρίζουν ότι σε περίπτωση εγκεφαλικού
θανάτου η τεχνητή διατήρηση της ζωής είναι ανώφελη και ο μόνος λόγος για τον
οποίο δικαιολογείται και παρατείνεται η μηχανική υποστήριξη του εκλιπόντος,
είναι η προσφορά των οργάνων του προς μεταμόσχευση. Σημειωτέον δε, ότι στους 3
ιατρούς που διαγιγνώσκουν τον θάνατο δεν συμμετέχει ιατρός μεταμοσχευτικής
ομάδας, ούτε ιατρός του Ε.Ο.Μ. Η διάγνωση του εγκεφαλικού θανάτου είναι επιβεβλημένη ιατρική
πράξη, ανεξάρτητη από το ενδεχόμενο της δωρεάς οργάνων.
Υπάρχει σαφής διάκριση μεταξύ της μόνιμης φυτικής κατάστασης ("φυτό") και του εγκεφαλικού
θανάτου. Στη φυτική κατάσταση, δεν λειτουργεί ο φλοιός του εγκεφάλου, ενώ η
λειτουργία του εγκεφαλικού στελέχους διατηρείται ικανοποιητική. Στην περίπτωση
αυτή ο ασθενής διατηρεί μεν αυτόματη αναπνοή και καρδιαγγειακή λειτουργία,
στερείται όμως συνείδησης. Δηλ. το σημείο "κλειδί" μεταξύ εγκεφαλικού
θανάτου και μόνιμης φυτικής κατάστασης είναι η λειτουργία του εγκεφαλικού
στελέχους. Στον εγκεφαλικό θάνατο παύει να λειτουργεί το εγκεφαλικό στέλεχος. Η
διάκριση μεταξύ των δύο καταστάσεως είναι ιατρικώς ευδιάκριτη και σε καμία
περίπτωση άνθρωποι σε φυτική κατάσταση δεν θεωρούνται δυνητικοί δότες οργάνων.
Εξεταστέο στη συνέχεια είναι:
1) εάν στους «εγκεφαλικώς νεκρούς» ασθενείς ΕΝ
υπάρχει πράγματι «ολική ανεπάρκεια όλων των λειτουργιών του εγκεφαλικού στελέχους»
και
2) ακόμη και εάν υπάρχει η προαναφερθείσα
ανεπάρκεια, εάν είναι ορθό να ταυτίζεται αυτή με τον θάνατο του ανθρώπου.
ΤΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ ΤΟΥ ΕΓΚΕΦΑΛΙΚΟΥ ΘΑΝΑΤΟΥ
Η υπόθεση των μεταμοσχεύσεων είναι αδιάρρηκτα συνδεδεμένη με τη δυνατότητα
λήψης ζωτικών οργάνων σε κατάλληλη κατάσταση. Αυτό σημαίνει ότι τα όργανα αυτά
θα πρέπει να αφαιρεθούν από το δότη οπωσδήποτε πριν καταπαύσει η καρδιακή
λειτουργία, διότι η κυκλοφορία του αίματος είναι αυτή που τα συντηρεί στη ζωή.
Από την άλλη πλευρά, η αφαίρεση των οργάνων δεν επιτρέπεται να προκαλέσει τον
θάνατο, με άλλα λόγια, προκειμένου περί απλών συμπαγών οργάνων (καρδιά, ήπαρ,
πάγκρεας κ.λπ.) δεν μπορεί να γίνει ενόσω ο δότης είναι ακόμη ζωντανός. Η
επινόηση του αναπνευστήρα έλυσε αυτό το αδιέξοδο, μια που στις περιπτώσεις
εγκεφαλικά νεκρών ατόμων στάθηκε έτσι δυνατό να διατηρηθεί η κυκλοφορία του
αίματος παρά τη νέκρωση του εγκεφάλου. Αυτή όμως η ιδιόμορφη ιατρογενής κατάσταση
οδήγησε στο παράδοξο να μιλούμε για νεκρούς που όμως διατηρούν ζωντανό σώμα.
Απόρροια αυτού του παραδόξου ήταν να χρειασθεί ένας επαναπροσδιορισμός της
έννοιας του θανάτου και να προβληθούν έντονα και λεπτά διλήμματα ηθικής φύσεως,
που προκλήθηκαν από την πάλη ανάμεσα στη διάθεση προσφοράς στο λήπτη και
σεβασμό του δότη. Η επικρατούσα άποψη μεταξύ των ειδικών επιστημόνων και
αρμοδίων επιτροπών είναι ότι βιολογικός θάνατος είναι η απώλεια της
λειτουργικής συνοχής του σώματος ως οργανισμού. Με άλλα λόγια ο θάνατος
επέρχεται όταν έστω μία εκ των ζωτικών λειτουργιών (καρδιακή, εγκεφαλική,
νεφρική, ηπατική, πεπτική, πνευμονική κ.λ.π.) αδυνατεί να επιτελεσθεί, διότι
τότε. η ζωή του οργανισμού ως συνόλου καταργείται, έστω κι αν με κάποιο
υποστηρικτικό τρόπο συνεχίσουμε τη λειτουργία ορισμένων εκ των υπολοίπων.
Το ερώτημα αν ένας οργανισμός είναι
ζωντανός ή νεκρός, τη στιγμή που έχει παύσει μια ζωτική λειτουργία του και
διατηρούνται οι υπόλοιπες, μέχρι πρόσφατα ήταν άνευ αντικειμένου, δεδομένου ότι
κάτι τέτοιο δεν ήταν πρακτικά κατορθωτό, έως ότου ανακαλύφθηκε ο αναπνευστήρας.
Η περίπτωση του εγκεφαλικού θανάτου αναφέρεται σε ένα άτομο του οποίου η
εγκεφαλική λειτουργία δεν επιτελείται διότι έχει ήδη αρχίσει η αποσύνθεση του
εγκεφαλικού ιστού και έχει ήδη νεκρωθεί το εγκεφαλικό στέλεχος. Ο εγκέφαλος δεν
αντικαθίσταται ούτε με βιολογικό μόσχευμα ούτε με τεχνητό όργανο. Αυτό σημαίνει
ότι η εγκεφαλική λειτουργία, σε αντίθεση μάλιστα με την καρδιακή, ούτε
αντικαταστάσιμη είναι ούτε αναστρέψιμη. Σύμφωνα λοιπόν με αυτή την άποψη, ένας
εγκεφαλικά νεκρός έχει περάσει οριστικά και αμετάκλητα στο θάνατο. Επί πλέον ο
εγκέφαλος φιλοξενεί τη συνείδηση, τις ανώτερες λειτουργίες, το κέντρο του
πόνου, τα κέντρα των αισθήσεων, τη λειτουργική αυτονομία των διαφόρων
συστημάτων κ.ά. Έτσι λοιπόν ένα εγκεφαλικά νεκρό άτομο δεν αντιλαμβάνεται
τίποτα, δεν σκέπτεται, δεν πονά, δεν αισθάνεται, δεν έχει τη δυνατότητα να
σταματήσει την πορεία του προς την ολοκληρωτική φθορά, έχει χάσει τη
λειτουργική αυτονομία και οντότητα του και όλα αυτά έχουν συμβεί οριστικά και
αμετάκλητα. Διατηρεί ό,τι συντηρεί τις λειτουργίες κάποιων κυττάρων ή ορισμένων
οργάνων και όχι ό,τι συντηρεί τη λειτουργία του οργανισμού ως συνόλου.
Η άποψη ότι ο
θάνατος επαληθεύεται μόνον από τη διαπίστωση της σήψης ή ότι ορίζεται από την
μη αναστρέψιμη παύση των λειτουργιών όλων των κυττάρων του σώματος δεν είναι
ακριβής και επαρκής, αφού είναι γνωστό ότι τα νύχια και οι τρίχες συνεχίζουν να
μεγαλώνουν ακόμη και μετά παρέλευση κάποιων ημερών μετά τον καρδιακό θάνατο.
Ανάλογα ο κερατοειδής, το δέρμα, οστικά η μη οστικά μοσχεύματα (τένοντες,
μηνίσκοι, καρδιακές βαλβίδες κ.λ.π.) δεν καταστρέφονται άμεσα, αλλά μπορούν να
αφαιρεθούν ακόμη και μερικές ώρες μετά την επέλευση του καρδιακού θανάτου. Από
την πρώτη στιγμή που εισήχθη η ιδέα του εγκεφαλικού θανάτου, κατά την έβδομη
δεκαετία του περασμένου αιώνα, και μάλιστα μεταξύ των ειδικών επιστημόνων που
συμμετείχαν στην πρώτη Επιτροπή του Ηarvard, παρά την τελικά ομόφωνα απόφαση
τους, εμφανίσθηκαν έντονες διαφοροποιήσεις.
Βλέπε: «
The Impact of Presumed Consent Legislation on Cadaveric Organ Donation: A
Cross Country Study» http://www.hks.harvard.edu/fs/aabadie/pconsent.pdf
Και ήταν πολύ φυσικό, μια που είχε πλέον δημιουργηθεί μια νέα κατάσταση
θανάτου, η οποία δεν θα ήταν αυταπόδεικτη, αλλά θα έπρεπε να πείσουμε γι αυτήν.
Για να
γίνει μία μεταμόσχευση από νεκρό δότη απαιτούνται δύο πράγματα:
α) ο εξακριβωμένος οριστικός θάνατος
του δότη και
β) η συναίνεση του ή κάποια εξίσου ισχυρή συναίνεση.
1.Πόσο ο εγκεφαλικός θάνατος είναι πράγματι
θάνατος και όχι επινόημα που υπηρετεί ποικίλες σκοπιμότητες και συμφέροντα;
Αλλά και η λεγόμενη συναίνεση, όταν εικάζεται, είναι πράγματι συναίνεση ή μήπως
ένα δόλιο κατασκεύασμα προκειμένου να βρεθούν τα απαιτούμενα μοσχεύματα;
2. Τα ισχύοντα κριτήρια του εγκεφαλικού θανάτου είναι επαρκή στον
προσδιορισμό της μη αναστρέψιμης νεκρώσεως του εγκεφάλου (ή του εγκεφαλικού
στελέχους); Ή μήπως υπάρχει το ενδεχόμενο να γίνουν προσεκτικά όλες οι
δοκιμασίες, να διαπιστωθεί ο εγκεφαλικός θάνατος και τελικά ο άνθρωπος να ζει;
3. Είναι δυνατόν στην πράξη, λόγω συγκεκριμένων συνθηκών και ποικίλων
παραγόντων (πίεση χρόνου, τεχνικές δυσκολίες, έλλειψη εξειδικευμένου προσωπικού
κ.λ.π.) να τηρηθούν επακριβώς τα κριτήρια του εγκεφαλικού θανάτου;
4. Αν κάποιος δεν έχει συναινέσει ρητά, μπορούν οι συγγενείς του να
υποκαταστήσουν τη βούληση του ή δικαιούνται αυτοί να συναινέσουν αντί αυτού;
Μπορούμε δηλαδή με κάποιον τρόπο να δεχθούμε τη συγγενική συναίνεση;
5. Αν κάποιος είναι δότης και οι συγγενείς του για ποικίλους συναισθηματικούς ή
ιδεολογικούς λόγους αρνούνται να δεχθούν τον εγκεφαλικό θάνατο, τίνος η
επιθυμία πρέπει να εισακουσθεί;
6. Με δεδομένο ότι στην πράξη η ηθική κακοποίηση των μεταμοσχεύσεων
(εμπορευματοποίηση, βιαστική ή λανθασμένη διάγνωση εγκεφαλικού θανάτου,
παραβίαση της λίστας κ.λ.π.) φαίνεται σχετικά εύκολη, θα μπορούσαμε να δεχθούμε
τις μεταμοσχεύσεις απερίφραστα; Όλη αυτή η εκστρατεία που συνοδεύεται από
κηρύγματα αγάπης, αλληλεγγύης και προσφοράς στον συνάνθρωπο κατά πόσον είναι
εντεταγμένη στη σκοπιμότητα των μεταμοσχεύσεων και κατά πόσον στον ιερό σκοπό
τους;
7. Γιατί τόσος λόγος για τις μεταμοσχεύσεις, τη στιγμή που αναφέρονται σε
ελάχιστα άτομα, το δε κόστος τους είναι δυσανάλογα υψηλό;
8. Αν υπάρχουν κάποια συμφέροντα, αυτά ποια είναι; Είναι δυνατόν αυτά να
τεθούν υπό τον έλεγχο κατάλληλων νομοθετικών ρυθμίσεων; Κατά πόσον αυτές οι
ρυθμίσεις μπορούν να εφαρμοσθούν;
9. Τα μεταμοσχευτικά κέντρα που διαθέτουμε είναι σε θέση να εξασφαλίσουν το
μέγιστο επιβίωσης των μοσχευμάτων και των ασθενών;
10.Πώς θα μπορούσε να προστατευθεί ο κάθε πολίτης-δότης από αυθαιρεσίες ή άλλες
εγκληματικές πράξεις που συχνά παρουσιάζονται ως ενδεχόμενα από τα ΜΜΕ;
11.Προκειμένου να εξασφαλίσουμε τα απαιτούμενα μοσχεύματα για ασθενείς που
έχουν απόλυτη ανάγκη, θα μπορούσαμε να πάρουμε όργανα από νεογέννητα βρέφη που
οι συγγενείς αναπηρίες τους (π.χ. ανεγκεφαλία) τα καθιστούν πρακτικώς μη
βιώσιμα;
12.Η ιδέα της επινοήσεως και κατασκευής τεχνητών οργάνων ή αυτή των ζωικών
μοσχευμάτων (ξενομεταμοσχεύσεις) ενέχει κάποιους κινδύνους που θα έπρεπε εκ των
προτέρων να προσδιορίσουμε και ενδεχομένως να προλάβουμε το αποτέλεσμα τους;
Και αν ναι, ποιοι είναι αυτοί;
13.Η έρευνα για την παρασκευή κλωνοποιημένων οργάνων, αλλά και η διαδικασία
παραγωγής τους, κατά πόσον συνοδεύονται από παράλληλη καταστροφή ανθρώπινων
ζώων σε εμβρυϊκό στάδιο; Υπάρχει διάθεση η παραγωγή των οργάνων να μη
συνδυάζεται με την καταστροφή της ανθρώπινης εμβρυϊκής ζωής; Πώς τελικά
επιτυγχάνεται ή θα μπορούσε να επιτευχθεί κάτι τέτοιο;
Ο εγκεφαλικός θάνατος είναι και θα παραμείνει
εκτεθειμένος σε φιλοσοφική αμφισβήτηση, τα δε βαθύτερα αίτια αμφισβήτησης του
είναι τα εξής:
α) Ο εγκεφαλικός θάνατος, σε αντίθεση με τον
ως τώρα γνωστό φυσικό θάνατο, είναι ιατρογενής έννοια, συνεπεία όχι της
φυσιολογικής εξέλιξης του ανθρώπινου οργανισμού αλλά της τεχνολογίας.
β) Η υποψία ότι ο εγκεφαλικός θάνατος
επινοήθηκε για να εξυπηρετήσει μια σκοπιμότητα, τις μεταμοσχεύσεις, που μπορεί
μεν να είναι θεμιτή και καλή, αφού θεραπεύει, δεν παύει όμως να αποτελεί
σκοπιμότητα.
γ) Ο δικαιολογημένος φόβος ότι η αχαλίνωτη
χρησιμοθηρία και ο ευδαιμονισμός οδηγούν σε ασέβεια απέναντι στο νεκρό σώμα και
στο γεγονός του θανάτου.
δ) Η σύγχυση μεταξύ του εγκεφαλικού
θανάτου και του κώματος ή της χρόνιας φυτικής κατάστασης.
ε) Ο φόβος ότι τα κριτήρια του εγκεφαλικού θανάτου
δεν είναι ακριβή και συνεπώς η διάγνωση μπορεί να είναι εσφαλμένη και η
κατάσταση αναστρέψιμη.
στ)Η αντίληψη ότι οι εγκεφαλικά νεκροί
ενδεχομένως
να διατηρούν κάποιες ανώτερες λειτουργίες, τα δε εγκεφαλονωτιαία αντανακλαστικά
αποτελούν αποδείξεις μη οριστικής επέλευσης του θανάτου.
1. Όσον αφορά στο πρώτο ερώτημα, από την
ανασκόπηση της βιβλιογραφίας από το 1968 (αφότου καθιερώθηκε η έννοια του
«εγκεφαλικού θανάτου» και εντεύθεν έχουν παρατηρηθεί τα ακόλουθα σε ΕΝ
ασθενείς:
α)
διατήρηση σταθερής της αρτηριακής πίεσης σε μεγάλο ποσοστό (40-70%) κατά την
αρχική φάση, της νωτιαίας καταπληξίας, γεγονός ασύμβατο με ύπαρξη «νεκρού
εγκεφαλικού στελέχους»
β) συχνά, παρατηρείται δακρύρροια κατά την
εγχείρηση για λήψη (“harvesting”) των οργάνων τους· σπανιότερα έχουν
παρατηρηθεί ελάχιστο άνοιγμα των βλεφάρων μετά ισχυρή πίεση της θηλής του
μαστού, τρομώδεις κινήσεις του προσώπου, συμμετρικές κινήσεις των άνω άκρων
προσομοιάζουσες με στάση απεγκεφαλισμού και έκλυση του στοματικού αντανακλαστικού
και του αντανακλαστικού του μασητήρα. Πολύ ενδιαφέρον είναι επίσης το γεγονός
ότι σε δύο από τους 25 «εν» ασθενείς των εισηγητών (Mohandas A, Shou SN) της
ταύτισης του θανάτου με τoν «θάνατο του εγκεφαλικού στελέχους» δεν
παρατηρήθηκαν παθολόγο-ανατομικές αλλοιώσεις στο στέλεχος του εγκεφάλου!
Οι προαναφερθείσες παρατηρήσεις είναι ασύμβατες με τη διάγνωση της «νέκρωσης
του εγκεφαλικού στελέχους» ή, ορθότερα, της «ολικής ανεπάρκειας όλων των
λειτουργιών του εγκεφαλικού στελέχους» και επομένως ακυρώνουν και τη διάγνωση
του ΕΘ, όταν αυτές παρατηρηθούν, παρά το γεγονός ότι αυτή η διάγνωση έχει ήδη
τεθεί με όλα τα ισχύοντα κριτήρια .
Περαιτέρω, η βασικότερη δοκιμασία (test) για τη διάγνωση του «θανάτου του
εγκεφαλικού στελέχους», δηλαδή η «δοκιμασία της άπνοιας», είναι δυνατόν να
επιδεινώσει την ήδη σοβαρή εγκεφαλική βλάβη στους ασθενείς αυτούς· για το λόγο
αυτό και στην μεγαλύτερη μελέτη σε Εγκεφαλικά νεκρούς ασθενείς (ασθενείς με
βαθύ, απνοϊκό, μη αντιδρών κώμα -μελέτη NINCDS-, η οποία δημοσιεύθηκε το έτος
1980, δεν εξετελείτο η δοκιμασία αυτή· ο λόγος είναι ότι η προκαλούμενη αύξηση
της ενδοκρανιακής πίεσης κατά τη διενέργεια της δοκιμασίας αυτής, εν συνδυασμώ
με την ενίοτε παρατηρούμενη παρενέργεια της υπότασης, είναι δυνατόν να
προκαλέσουν κατάρρευση της ενδοκρανιακής κυκλοφορίας. Επιπροσθέτως, τα δεδομένα
για την εκτέλεση και την αξιολόγηση της δοκιμασίας αυτής είναι ελλιπή.
2. Όσον αφορά στο δεύτερο ερώτημα, ΕΝ ασθενείς – υποστηριζόμενοι σε Μονάδες
Εντατικής Θεραπείας- διατηρούν τη λειτουργία της καρδίας και της κυκλοφορίας
του οξυγονωμένου αίματος, οι πνεύμονές των έχουν τη δυνατότητα να ανταλλάσσουν
το οξυγόνο και το διοξείδιο του άνθρακος, τα κύτταρα αφομοιώνουν τις θρεπτικές
ουσίες για παραγωγή ενέργειας, το ήπαρ κάνει αποτοξίνωση του αίματος διατηρώντας
μια πολυσύνθετη ομοιοστατική ισορροπία, οι νεφροί συχνά διατηρούν το ισοζύγιο
των υγρών και των ηλεκτρολυτών (μερικές φορές με φαρμακευτική υποστήριξη), το
ανοσοποιητικό σύστημα αναγνωρίζει τα ξένα σώματα και καταπολεμεί τις λοιμώξεις,
ενώ ορισμένες ενδοκρινικές λειτουργίες συνεχίζονται τέλος. ορισμένες ΕΝ
ασθενείς –δέκα τρεις τον αριθμό- έχουν γεννήσει με καισαρική τομή βιώσιμα
νεογνά, μετά παραμονή σε Μονάδες Εντατικής θεραπείας έως και 4 σχεδόν μήνες!
Όπως αβίαστα προκύπτει από τα προαναφερθέντα, οι ΕΝ ασθενείς δεν είναι πτώματα και τα όργανα, τα οποία λαμβάνονται από αυτούς δεν
είναι ασφαλώς «πτωματικά»!
Η
ταύτιση της «νέκρωσης του εγκεφαλικού στελέχους» με τον ΕΘ και του τελευταίου
με το θάνατο του ανθρώπου δεν είναι δυνατόν να γίνει δεκτή και για τον ακόλουθο
λόγο: Εφόσον το εγκεφαλικό στέλεχος είναι «νεκρό», έχουν διακοπεί όλες οι
ανιούσες και κατιούσες νευρικές οδοί –οι πλείστες εκ των οποίων διέρχονται διά
του εγκεφαλικού στελέχους- προς και από τον φλοιό του εγκεφάλου· επομένως, δεν
είναι δυνατόν να έχουμε πρόσβαση στο φλοιό του εγκεφάλου, ο οποίος θεωρείται ως
έδρα της συνείδησης· κατ’ ακολουθία, δεν είναι δυνατόν να εξετασθεί το
προσχηματισμένο (προτού να συμβεί η εγκεφαλική βλάβη) περιεχόμενο της
συνείδησης στους ΕΝ ασθενείς· άρα, είναι αυθαίρετη υπόθεση ότι στους ΕΝ ασθενείς
δεν υπάρχει συνείδηση!
Συμπερασματικά, τίθεται η διάγνωση του ΕΘ και του θανάτου του ανθρώπου, χωρίς
να υπάρχει δυνατότητα να εξετασθεί το μεγαλύτερο τμήμα του εγκεφάλου (φλοιός,
γάγγλια) και ενώ επιπροσθέτως υπάρχουν ενδείξεις ότι μικρά τμήματα («νησίδες»)
του εγκεφαλικού στελέχους ακόμη λειτουργούν.
Όσον αφορά στην «εικαζόμενη συναίνεση», αυτή νομίζω ότι πάσχει από έλλειψη
δημοκρατικού φρονήματος, και οι μείζονες αντιδράσεις που θα προκαλέσει θα
βλάψει τελικώς την υπόθεση των μεταμοσχεύσεων.
Τέλος, από κακή διατύπωση, υποθέτω,
στην παράγραφο 6 αναγράφεται: «Όταν ο
θεράπων ιατρός διαγνώσει νέκρωση του εγκεφαλικού στελέχους και εφόσον η λειτουργία
ορισμένων οργάνων διατηρείται με τεχνητά μέσα, υποχρεούται να προβεί από κοινού
με έναν αναισθησιολόγο και ένα νευρολόγο ή νευροχειρουργό στη σύνταξη
πιστοποιητικού θανάτου». Σύμφωνα
με την διατύπωση αυτή φαίνεται ως εάν μόνος ο θεράπων ιατρός διαγιγνώσκει κατ’
αρχήν τη «νέκρωση του εγκεφαλικού στελέχους». Αυτό επιθυμεί ο νομοθέτης;
Εάν όχι, θα πρέπει να γραφεί ότι η διάγνωση τίθεται από τρεις ιατρούς…., οι
οποίοι τελικώς συντάσσουν και το πιστοποιητικό θανάτου.
Το πεδίο των βλαστικών κυττάρων είναι το μέλλον της ιατρικής.
Δισεκατομμύρια επενδύονται ανά τον κόσμο στην έρευνα και στις κλινικές
εφαρμογές. Δεν περνάει μέρα χωρίς να ανακοινώνεται ότι κάπου στον Κόσμο έχει
ανακαλυφθεί κάποια νέα εφαρμογή που θα θεραπεύει κάποια σοβαρή ασθένεια. Ο
τομέας της επεξεργασίας, απομόνωσης και φύλαξης βλαστικών κυττάρων και οι ήδη
δεδομένες, αλλά και επερχόμενες εφαρμογές, είναι ότι πιο δυναμικό στον χώρο της
Βιοτεχνολογίας σήμερα. Είναι μια τελείως ξεχωριστή διαδικασία που κακώς
μπλέχτηκε με το εν λόγω νομοσχέδιο. Με νόμο κανείς νομοθέτης δεν μπορεί να μας
απαγορέψει την φύλαξη του δικού μας γενετικού υλικού και των παιδιών μας,
εφόσον μπορεί να γίνεται. Με νόμο (μονόπλευρο και στηριγμένο σε υποκειμενικά
κριτήρια, επιστημονικά και τεχνικά) δεν μπορεί κανείς να μας αναγκάσει να
κάνουμε μόνο μεταμοσχεύσεις από άλλους δότες. Διότι σήμερα και στη γενιά τη
δική μας αν κανείς χρειαστεί βλαστικά κύτταρα, περιμένει σε λίστες αναμονής,
δεν ξέρει αν ποτέ θα βρει και όταν βρει ομφαλικό μόσχευμα πληρώνει
25.000-30.000€ για τα «έξοδα προετοιμασίας». Η επόμενη γενιά να μην μπορεί να
διαλέξει αφού ενημερωθεί σωστά; Να εκβιαστεί; Ή να χαρίσει το γενετικό της
υλικό σε άλλους λήπτες ανά τον κόσμο ή τίποτα; Αν όμως θέλει να το φυλάξει ιδιωτικά
για ενδεχόμενη προσωπική χρήση; Οι γονείς να μην ξέρουν ότι μπορούν αν έχουν
φυλάξει ιδιωτικά το υλικό του παιδιού τους, το ίδιο ή με 25% πιθανότητα το
αδελφάκι του, σε 48 ώρες θα έχει στα χέρια του το μόσχευμα; Άμεσα; Η επόμενη
γενεά να μην μπορεί, αν τα νοσήματα στα οποία υπάρχουν εφαρμογές αυξηθούν και
έρθουν πιο σύνθετες κλινικές εφαρμογές π.χ. συνδυασμός με μεσεγχυματικά
βλαστικά κύτταρα (που με το νομοσχέδιο θα απαγορεύεται να φυλάσσονται σε
ιδιωτικές τράπεζες φύλαξης), να χρησιμοποιήσει το υλικό της; Σήμερα 1 στους 3
ασθενείς δεν μπορεί να βρει ομφαλικά μοσχεύματα όσες «Δημόσιες δεξαμενές
μοσχευμάτων», που είναι κλάδοι της παγκόσμιας δεξαμενής και να δημιουργηθούν
στην Ελλάδα. Διότι η ζήτηση είναι παγκόσμια και τα μοσχεύματα που πρέπει να φυλαχθούν
στις δημόσιες δεξαμενές είναι πάρα πολλά εκατομμύρια για να την καλύψουν. Και
αυτό μόνο για τα αιματολογικά νοσήματα, που είναι μια πάρα πολύ μικρή
πιθανότητα εφαρμογών συνολικά στην Αναγεννητική Ιατρική. Γιατί μόνο η
Αιματολογία να επιβάλει τη γνώμη της; Αν ήταν έτσι παγκοσμίως, που ευτυχώς δεν
είναι, δεν θα συνέβαινε ποτέ η κλινική δοκιμή σε εγκεφαλική παράλυση, στο Duke
university, στην Αμερική με 120 ασθενείς από το ίδιο τους το ομφαλοπλακουντιακό
αίμα. Ούτε κλινικές δοκιμές σε άλλα πεδία και ειδικότητες, που είναι
εκατοντάδες (ισχαιμίες, διαβήτης-1, νευρολογικά νοσήματα, παραπληγία κτλ.).
Στον τομέα της Αναγεννητικής Ιατρικής οι εφαρμογές είναι κυρίως αυτόλογες (από
τον ίδιο ασθενή). Άρα μόνο το δικό σου υλικό είναι ιδανικό. Ακόμη και στα αιματολογικά
όμως νοσήματα οι περισσότερες εφαρμογές είναι και αυτές αυτόλογες, παρότι
αποσιωπάται και έχει ακουστεί το αντίθετο. Άρα λοιπόν εμείς δια νόμου θα
αποκλείσουμε τις περισσότερες των κλινικών εφαρμογών;
Με νόμο δεν μπορεί κανείς να ανακόψει την μεγάλη πρόοδο της Βιολογίας και τη
συμμετοχή σοβαρών ιδιωτικών εταιρειών σε αυτήν.
Ανατρέπονται τα δεδομένα, ανοίγει ο δρόμος των κυτταρικών θεραπειών με βλαστικά
κύτταρα. Ερίζουμε ακόμη, έχοντας χάσει άπειρο χρόνο και οφέλη. Στην Αμερική,
Ιαπωνία, Κίνα, Ινδία, Αυστραλία έχουν ήδη ξεκαθαρίσει ότι η φύλαξη είναι και
ιδιωτική αλλά και μπορούν να γίνονται δωρεές και μπαίνουν στο φάσμα των
εφαρμογών τάχιστα σε πολλές νέεςασθένειες.
Μόνο η
Γαλλία και η Ιταλία απαγορεύουν την ιδιωτική φύλαξη.
Παρακάτω παρατίθενται ερωτήματα απόψεις πολιτών:
·
«Είναι τελείως ανήθικο και δεύτερο εγκυμονεί
σοβαρούς κινδύνους για την δημόσια ασφάλεια των συνανθρώπων μας».
·
« Ποιός σας εγγυάται ότι δεν υπάρξουν ατυχήματα
– δολοφονίες για να ληφθούν συμβατά όργανα από κάποιον συνάνθρωπο μας για
μεταμόσχευση σε κάποιον εξέχοντα μαφιόζο. Πώς θα το ελέγξετε αυτό;»
·
« Όποιος επιθυμεί να δώσει τα όγρανα του για
μεταμόσχευση να κάνει την σχετική δήλωση, όπως γίνονταν μέχρι τώρα».
·
«Δικαιολογίες
για έλλειψη μοσχευμάτων μάλλον πρέπει να τις δείτε από άλλη σκοπιά»
·
«Για πιο λόγο μας αρκεί η προφορική εντολή και
όχι η έγγραφη συγκατάθεση ενός επιτρόπου για να αφαιρεθούν τα όργανα ενός
παιδιού χωρίς γονική επιμέλεια;»
·
«Αναρωτιούνται πολλοί επίσης μήπως, θα πρέπει να
βγάλουμε και σχετική ταξιδιωτική οδηγία (διότι αν κάποιος ξένος βρεθεί
εγκεφαλικά νεκρός σύμφωνα με τον προτεινόμενο νόμο, θα του αφαιρούμε όργανα
χωρίς να χρειάζεται να συμφωνήσουν οι συγγενείς του);».
·
«Πως
είναι δυνατόν ένα άρθρο να ορίζει τόσο ανάλγητα ότι όλοι οι πολίτες ενός
κράτους είναι δυνητικά μεταφερόμενες «αποθήκες ανταλλακτικών»???»
·
« Αν δεν κάνω λάθος, σε μία Ελεύθερη και
Δημοκρατική χώρα – με μη ολοκληρωτικό καθεστώς – οι πολίτες ορίζουν αυτοβούλως
(έστω και θεωρητικά) τη ζωή τους, κατά τρόπο πάντα που δεν θίγει με οποιοδήποτε
τρόπο το συμπολίτη τους. Στην προκειμένη περίπτωση, αν κάποιος το επιθυμεί,
θέτει αυτοβούλως τη σορό του στην διακριτική ευχέρεια της κοινωνίας ως δωρητής
οργάνων.»
·
« Ποιος όμως είναι και ήταν υπεύθυνος για αυτήν
την ενημέρωση;»
·
«Έγινε συστηματική δουλειά, με στόχους,
συγκεκριμένο budget, συγκεκριμένες εργατοώρες πάνω σε αυτό και ουσιαστικά
ελεγχόμενη με στοχοθεσία δουλειά; Εγώ παλεύοντας στον ιδιωτικό τομέα γνωρίζω
ότι έχω ευθύνες όταν δεν κάνω αυτό που πρέπει και όταν δεν φέρω σε πέρας την
αποστολή μου. Εφόσον δεν έχει πάει καθόλου καλά η όλη διαδικασία της ενημέρωσης
του κοινού κάποιος δεν φταίει?»
·
«Πότε θα
δουλέψουν επιτέλους όλοι αυτοί οι φορείς με κίνδυνο όταν αποτυγχάνουν να χάνουν
και τη δουλειά τους?»
·
«Και τελικά επειδή δεν μπορούν να βγουν τα
δεδομένα projects, πρέπει ξαφνικά όλοι οι πολίτες να συναινούν σε κάτι που δεν
το ξέρουν?»
·
«Η διάταξη αυτή καταστρατηγεί την ελεύθερη
βούλησή μας, υποβιβάζει τις ανθρώπινες αξίες, μετατρέπει σε πράγμα τον άνθρωπο
και τα όργανά του, υποβιβάζει την έννοια του εθελοντισμού, δημιουργεί κινδύνους
για τον πληθυσμό, βάζει σε δοκιμασία τη σχέση ασθενούς και ιατρού, αγνοεί τη
θέση των συγγενών του θανόντος και την ιστορική και θρησκευτική παράδοση που
αποδίδουν ιδιαίτερο σεβασμό στο νεκρό.»
·
«Αν η παράλειψη της άρνησης θεωρείται κατάφαση,
τότε η ελληνική κοινωνία συναινεί στο μνημόνιο όπως συναινούσε κάποτε στον
Παπαδόπουλο και τον Πατακό ή η αποχή από την εκλογική διαδικασία είναι αποδοχή
των πολιτικών της εξουσίας, όπως ακούσαμε στις πρόσφατες δημοτικές εκλογές.
Ταυτόχρονα και η αλληλεγγύη γίνεται «αντικειμενική», όχι ένα προϊόν ελεύθερης
βούλησης και κοινωνική στάση που πάνω της θεμελιώνεται η κοινωνική συνοχή, αλλά
νομική υποχρέωση, που αξιολογείται ως υπέρτερη της ελευθερίας επιλογής και
αυτοδιάθεσης του σώματος. Μπορεί να υπάρξει κοινωνική συνοχή που δεν εδράζεται
σε κοινά αποδεκτές αξίες και συμπεριφορές αλλά μόνο στον νόμο και, μοιραία, την
επιβολή του; Για ποιόν ακριβώς φασιστικό πολιτισμό μας προετοιμάζουν με τέτοια
αξιακά προτάγματα;»
«Θα αντιτείνει κάποιος: «μα μιλάμε για νεκρούς». Ακόμη
όμως κι αν ο νεκρός δεν μπορεί να θεωρηθεί πρόσωπο, είναι «πράγμα»; Είναι
πολλοί ανθρωπολόγοι που ορίζουν ως μετάβαση από τον ζωώδη κατάσταση στην
ανθρώπινη την αλλαγή στην μεταχείριση των νεκρών, την απόδοση σεβασμού και τιμών.
Αν ο νεκρός θεωρηθεί «πράγμα» και απόθεμα εξαρτημάτων διαθέσιμων στην ζήτηση,
αν ο σεβασμός απέναντι του δεν είναι σεβασμός στην εκφρασμένη του βούληση αλλά
η βούληση είναι υποκείμενη σε εικασίες στο όνομα της «αντικειμενικής
αλληλεγγύης», τότε θα μπορούσε κάποιος να νομιμοποιηθεί σε αντίστοιχες
εκτιμήσεις της «εικαζόμενης βούλησης» του Υπουργείου Υγείας».
Τα Γενόσημα φάρμακα και η συνταγογράφηση στην Ελλάδα
Του Dott. Δημήτρη. Κ. Αρβανίτη
Φαρμακοποιού, PharmD,
MSc.
Η αύξηση
του κόστους για την Υγεία είναι ένα τεράστιο θέμα παγκοσμίως, αφού σε πολλές
χώρες αναμένεται να διπλασιασθεί ως ποσοστό του ΑΕΠ μέσα στα επόμενα χρόνια.
Ένα μεγάλο τμήμα του κόστους αυτού οφείλεται στη φαρμακευτική δαπάνη, η οποία
συνεχώς διογκώνεται. Πρόσφατα, τα γενόσημα φάρμακα γνώρισαν τεράστια ανάπτυξη.
Το γεγονός αυτό φαίνεται ότι καθοδηγήθηκε από τη δραματική αύξηση του κόστους
των φαρμάκων καθώς και από τους φορολογικούς περιορισμούς σε πολλές χώρες, οι
οποίες ενθάρρυναν τη
διείσδυση
της βιομηχανίας των γενοσήμων.
Σημειώνεται
ότι σήμερα τα γενόσημα στην Ελλάδα καταλαμβάνουν μόνο το 18% της αγοράς και θα
πρέπει να ανέλθουν, σύμφωνα με τους στόχους του Μνημονίου στο 50% που είναι ο
Ευρωπαϊκός μέσος όρος.
Τι είναι τα γενόσημα φάρμακα;
Τα
γενόσημα φάρμακα «διεθνώς generics» ή « generic drugs» είναι αντίγραφα εγκεκριμένων φαρμάκων που ήδη
κυκλοφορούν στην αγορά και έχουν συγκρίσιμα έως ίδια χαρακτηριστικά δοσολογίας,
αποτελεσματικότητας, ποιότητας και τρόπου χορήγησης με τα πρωτότυπα φάρμακα.
Δηλαδή, τα γενόσημα φάρμακα περιέχουν το ίδιο δραστικό συστατικό με το
πρωτότυπο φαρμακευτικό προϊόν (προϊόν αναφοράς). Πρέπει να έχουν την ίδια
δοσολογική μορφή για την αντιμετώπιση της ίδιας νόσου με το φάρμακο αναφοράς.
Τα γενόσημα πρέπει να επιδεικνύουν βιοϊσοδυναμία ώστε να δρουν στον ανθρώπινο
οργανισμό με τον ίδιο τρόπο όπως το προϊόν αναφοράς. Βιοϊσοδυναμία σημαίνει ότι
τα γενόσημα μπορούν να χρησιμοποιηθούν στη θέση του πρωτότυπου φαρμάκου. Τα
γενόσημα κυκλοφορούν μόλις λήξει το δίπλωμα ευρεσιτεχνίας ενός πρωτότυπου φαρμάκου.
Παράλληλα η τιμή τους είναι χαμηλότερη από 20-80% εν συγκρίσει με τα πρωτότυπα
και αυτό για έναν πολύ απλό λόγο: η τελική τιμή των πρωτότυπων
φαρμάκων επιβαρύνεται από την επιστημονική έρευνα, τις κλινικές μελέτες καθώς
και από το κόστος προώθησης τους.
Υπάρχουν διαφορές ανάμεσα στα
γενόσημα και τις πρωτότυπες επωνυμίες;
Τα γενόσημα περιέχουν
τα ίδια δραστικά στην ίδια συγκέντρωση και τις ίδιες δοσολογικές μορφές με τα
πρωτότυπα προϊόντα και δρουν με τον ίδιο τρόπο στον ανθρώπινο οργανισμό. Πρέπει
να συμμορφώνονται με τα ίδια πρότυπα ποιότητας ως προς την ανάπτυξη, την
πα-ραγωγή και τον έλεγχο ποιότητας και τις προϋποθέσεις προμήθειας. Μπορεί να
διαθέτουν διαφορετικά ή μη δραστικά συστατικά, όπως χρωστικές, άμυλα ή σάκχαρα
και μπορεί να διαφέρουν στο σχήμα ή το μέγεθος. Αυτά τα διαφορετικά μη δραστικά
συστατικά, τα οποία είναι επί-
σης γνωστά ως έκδοχα,
μπορεί να έχουν κλινική δράση που οδηγεί σε ανεπιθύμητες ενέργειες ή σε μη
επαρκή θεραπευτική δράση του σκευάσματος.
Είναι ασφαλή; Τι διαδικασίες χρειάζονται για να κυκλοφορήσει ένα
γενόσημο φάρμακο στην αγορά;
Σε ότι αφορά την
ασφάλεια και την αποτελεσματικότητα τους, τα γενόσημα αδειοδοτούνται μετά τη
λήξη της περιόδου «αποκλειστικότητας» του πρωτότυπου φαρμάκου, η οποία διαρκεί
συνήθως 10 χρόνια. Προκειμένου να πάρουν άδεια για κυκλοφορία, υπόκεινται στους
προβλεπόμενους ελέγχους από τις διεθνείς και τοπικές αρχές, ώστε να
εξασφαλίζεται η βιοϊσοδυναμία τους με τα φάρμακα με εταιρική ταυτότητα που ήδη
έχουν εγκριθεί από τις αρχές αυτές, δηλαδή απαιτείται να έχουν χαρακτηριστικά
φαρμακοκινητικής, φαρμακοδυναμικής αλλά και ασφάλειας εντός ενός προσυμφωνηθέντος
ορίου σε σύγκριση με το πρωτότυπο. Συνεπώς όλα τα γενόσημα που κυκλοφορούν ή
πρόκειται να κυκλοφορήσουν στην ελληνική αγορά έχουν πάρει έγκριση από τον
Ευρωπαϊκό και τον Εθνικό (ελληνικό) Οργανισμό φαρμάκων (ΕΜΑ και ΕΟΦ
αντίστοιχα).
Ποια τα πλεονεκτήματα-οφέλη των
γενόσημων φαρμάκων;
Τα γενόσημα
υπόκεινται στα ίδια αυστηρά πρότυπα ποιότητας με τα πρωτότυπα φάρμακα, επομένως έχουν την ίδια
αναμενόμενη ασφάλεια και αποτελεσματικότητα με το προϊόν αναφοράς, αλλά σε
χαμηλότερες τιμές. Περιέχουν το ίδιο δραστικό συστατικό, στην ίδια δόση με τα προϊόντα
αναφοράς, παράγονται σύμφωνα με τα ίδια αυστηρά πρότυπα ποιότητας και διαθέτουν
τα ίδια πρότυπα αναμενόμενης αποτελεσματικότητας και ασφάλειας. Όπως τα προϊόντα αναφοράς, έτσι και τα
γενόσημα παρασκευάζονται σε εργοστάσια που πληρούν τα πρότυπα της GMP (Ορθή
Παρασκευαστική Πρακτική) και επιθεωρούνται περιοδικά από ρυθμιστικές αρχές.
Επιπροσθέτως, όταν διατεθεί ένα γενόσημο στην αγορά, ο παραγωγός πρέπει να παρακολουθεί το προϊόν για τυχόν ανεπιθύμητες
ενέργειες.
Η διαθεσιμότητα
γενόσημων σημαίνει ότι μπορούν να λάβουν θεραπεία άτομα τα οποία μπορεί να
αδυνατούν να αγοράσουν το πρωτότυπο φάρμακο. Τα γενόσημα μπορούν ακόμη να
εξοικονομήσουν σημαντικά κεφάλαια για τα εθνικά συστήματα υγείας και να απελευθερώσουν
πόρους για πιο δαπανηρές θεραπείες και υπηρεσίες. Σύμφωνα με τον καθηγητή
Οικονομικών της Υγείας της Εθνικής Σχολής Δημοσίας Υγείας (ΕΣΔΥ), κ. Νίκο
Μανιαδάκη, η χρήση των γενοσήμων είναι
αναγκαία «διότι μόνο έτσι θα εξοικονομηθούν πόροι από τη φαρμακευτική
δαπάνη οι οποίοι θα μπορούν να χρησιμοποιηθούν από τα συστήματα υγείας για την
έρευνα και την εφαρμογή καινοτόμων θεραπειών».
Γιατί όμως τα γενόσημα είναι τόσο πιο φτηνά σε σχέση με τα
πρωτότυπα;
Πρώτον, γιατί αυτονόητα ο
ανταγωνισμός αυξάνεται όταν τα φάρμακα δεν προστατεύονται πλέον από την πατέντα
και η τιμή πέφτει.
Δεύτερον, γιατί ο
κατασκευαστής του γενοσήμου δεν έχει ξοδέψει τα τεράστια κόστη για την
ανακάλυψη και κλινική δοκιμή του φαρμάκου, όπως ο «αυθεντικός» κατασκευαστής.
Τρίτον γιατί ο
κατασκευαστής του γενοσήμου δεν έχει ξοδέψει τα επίσης πολύ μεγάλα κόστη για
μάρκετινγκ του προϊόντος, δηλαδή τα κόστη της διαδικασίας ενημέρωσης της ιατρικής
κοινότητας για τα οφέλη που επιφέρει στη θεραπεία των ασθενών το καινούριο
φάρμακο. Είπαμε πως τα γενόσημα στην πραγματικότητα κυκλοφορούν, με άλλο
εταιρικό όνομα, ήδη μια δεκαετία τουλάχιστον στην αγορά, συνεπώς είναι γνωστά
ως δραστικές ουσίες στους φαρμακοποιούς, στους γιατρούς και σε κάποιες
περιπτώσεις και στους ασθενείς.
Τέταρτον, γιατί τα γενόσημα συνήθως κατασκευάζονται σε χώρες με
φτηνά εργατικά χέρια (πρώτη χώρα σε παραγωγή γενοσήμων στον κόσμο είναι η Ινδία)
και γενικά το όλο κόστος κατασκευής (παραγωγή, πακετάρισμα, «labeling»
διάθεση κλπ.) είναι χαμηλότερο σε σχέση με το πρωτότυπο.
Ποιοί
παράγουν τα γενόσημα φάρμακα;
Παγκοσμίως
στην παραγωγή γενοσήμων δραστηριοποιούνται όλες οι πολυεθνικές φαρμακευτικές
εταιρίες που παράγουν πρωτότυπα καθώς και φαρμακευτικές εταιρίες με
αποκλειστικό αντικείμενο τα αντίγραφα φάρμακα. Πρόκειται για μία αγορά ταχύτατα
αναπτυσσόμενη – μόνο στην Ευρώπη ο τζίρος ους θα φτάσει τα 80 δις € το 2015.
Ποια
τα στάδια του ελεγκτικού
μηχανισμού
του ΕΟΦ;
Ο Εθνικός
Οργανισμός Φαρμάκων, όπως και οι αντίστοιχοι Οργανισμοί Φαρμάκων των λοιπών
Κρατών Μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αξιολογούν τις μελέτες βιοϊσοδυναμίας οι
οποίες αποτελούν κλινικές μελέτες, υποκείμενες σε έγκριση από τον ΕΟΦ και
διενεργούνται για λογαριασμό των φαρμακευτικών εταιρειών σε συνεργασία με
Κρατικά Νοσοκομεία ή Ιδιωτικές Κλινικές στην Ελλάδα ή στο εξωτερικό (Κράτη Μέλη
της Ευρωπαϊκής Ένωσης ή Τρίτες Χώρες π.χ. ΗΠΑ, Καναδάς).
Ο
μετεγκριτικός έλεγχος ποιότητας, αποτελεσματικότητας και ασφάλειας
πραγματοποιείται από τον ΕΟΦ με τους εξής τρεις τρόπους:
α) Με εργαστηριακούς ελέγχους δειγμάτων φαρμάκων
που προέρχονται:
ü από τακτικές
προγραμματισμένες δειγματοληψίες για εργαστηριακό έλεγχο, οι οποίες κατά κανόνα
σχεδιάζονται ανά δραστική ουσία
ü από καταγγελίες
υγειονομικού προσωπικού, ασθενών, νοσοκομείων, κ.λ.π.
ü μέσω του Δικτύου των
Επισήμων Εργαστηρίων Ελέγχου Φαρμάκων (OMCL) σε Προγράμματα Επιτήρησης της
Ευρωπαϊκής Αγοράς Φαρμάκων ( Market Surveillance Studies, MSS),
με τα οποία ελέγχεται η ποιότητα πλήθους γενοσήμων προϊόντων, σε Προγράμματα
Ελέγχου Προϊόντων εγκεκριμένων με την CAP), και σε προγράμματα μετεγκριτικής
επιτήρησης της φαρμακευτικής αγοράς των αμοιβαία (MRP) και αποκεντρωμένα (DCP)
εγκεκριμένων γενόσημων φαρμακευτικών προϊόντων που κυκλοφορούν στην Ελλάδα.
Αξίζει να σημειωθεί
ότι την τελευταία πενταετία ελέγχθηκαν εργαστηριακά από τον ΕΟΦ περίπου 1.000
συνολικά δείγματα εκ των οποίων τα 900 ήταν αντίγραφα και ποσοστό μη κανονικών
(ελαττωματικών) ανέρχεται συνολικά σε 4%. Οι παρτίδες των ελαττωματικών
προϊόντων αποσύρονται αμέσως από την κυκλοφορία και ανάλογα με τη σοβαρότητα
του ευρήματος διενεργείται επιπλέον επιθεώρηση από τον ΕΟΦ στο εργοστάσιο
παραγωγής.
β) Με
τακτικές και αιφνίδιες επιθεωρήσεις σε εργοστάσια παραγωγής και χώρους διακίνησης
(φαρμακαποθήκες, φαρμακεία, νοσοκομεία).
γ) Με το σύστημα Φαρμακοεπαγρύπνησης , σύμφωνα με το οποίο
κάθε κάτοχος άδειας κυκλοφορίας υποχρεούται να παρακολουθεί την ασφάλεια και
αποτελεσματικότητα των προϊόντων του και να αναφέρει σχετικά στον ΕΟΦ. Επιπλέον
οι επαγγελματίες υγείας πρέπει να αναφέρουν στον ΕΟΦ μέσω της κίτρινης κάρτας
τις ανεπιθύμητες ενέργειες για τις οποίες εκτιμούν ότι υπάρχει συσχέτιση με τη
λήψη του φαρμάκου. Στη νέα νομοθεσία που θα εφαρμοστεί στα δεύτερο εξάμηνο του
2012, η αναφορά ανεπιθύμητων ενεργειών αφορά και στους καταναλωτές.
Ο ΕΟΦ εντός του
2011-12 έχει λάβει συνολικά 81 αναφορέα, εκ των οποίων οι 9 προήλθαν από
επαγγελματίες υγείας (χρήση κίτρινης κάρτας) και οι 72 από φαρμακευτικές
εταιρίες. Από το σύνολο των αναφορών, 28 αφορούσαν πρωτότυπα φάρμακα και 53
γενόσημα. Οι αναφορές αυτές βρίσκονται στη διαδικασία του ελέγχου από πλευράς
ΕΟΦ προκειμένου να ληφθούν τα αναγκαία μέτρα εφόσον χρειαστεί.
Τα γενόσημα φάρμακα στην Ελληνική Οικονομία
Η κύρια
πρόταση είναι απλή και δυναμική.
Για την
Ελλάδα υπό τις παρούσες συνθήκες, υπάρχει ένα μοναδικό παράθυρο ευκαιρίας για
την ανάπτυξη της ελληνικής φαρμακοβιομηχανίας γενοσήμων, από το συνδυασμό της
χαμηλής κατανάλωσης γενοσήμων έως τώρα και παράλληλα από την ανάγκη της χώρας
για μείωση της φαρμακευτικής δαπάνης. Το 90% της ελληνικής αγοράς, παραδοσιακά
κυριαρχείται από ελληνικές φαρμακοβιομηχανίες, γεγονός το οποίο δημιουργεί
σημαντικές ευκαιρίες υπό τις κατάλληλες συνθήκες, αν αυξηθεί βέβαια η
παραγωγικότητα και η πρόσβαση στην αναπτυξιακή χρηματοδότηση.
Το
παράθυρο των ευκαιριών για την ανάπτυξη της εθνικής στρατηγικής είναι όμως στενό: μέσα στα
επόμενα χρόνια αναμένεται αναδιανομή της αγοράς μεταξύ ελληνικών και ξένων
εταιρειών γενοσήμων. Αυτό σημαίνει ότι είναι απαραίτητη η εφαρμογή εθνικής
στρατηγικής και προσπάθειας στον τομέα των γενοσήμων.
Η Ελλάδα
παραδοσιακά είχε το υψηλότερο κατά κεφαλήν ποσοστό φαρμακευτικής δαπάνης ως
προς το αντίστοιχο ΑΕΠ στην Ευρώπη. Η δαπάνη αυτή επιβάρυνε το Δημόσιο Τομέα
κατά διπλάσιο ποσοστό απ’ ότι στην υπόλοιπη
Ευρώπη. Μέχρι πρόσφατα στη Ελλάδα καταναλώνονταν περισσότερα
αντιβιοτικά, αντιδιαβητικά και αντιπηκτικά φάρμακα από άλλες ευρωπαϊκές χώρες.
Το φαινόμενο αυτό παρατηρήθηκε σε πολλές κατηγορίες φαρμάκων, μεγιστοποιώντας
το βαθμό κατανάλωσης και δαπάνης. Παράλληλα, ο βαθμός διείσδυσης των γενόσημων
στην ελληνική αγορά, στις σχετικές κατηγορίες φαρμάκων, ήταν μέχρι πρόσφατα
πολύ χαμηλός. Συγκριτικά αναφέρουμε ότι στις Η.Π.Α ο βαθμός διείσδυσης
κυμαίνεται κοντά στο 90%, σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες (Γερμανία, Γαλλία, Ιταλία)
στη ζώνη 60-90%, με την Ελλάδα στην τελευταία θέση με 32%.
Η εγχώρια
αγορά των φαρμακευτικών προϊόντων είχε μεγάλη ανάπτυξη έως το 2009, οπότε και
αποφασίστηκε ο έλεγχος των εξόδων στο συγκεκριμένο χώρο. Έκτοτε, οι
κυβερνητικές προσπάθειες για να μειωθεί το κόστος στην υγεία, οδήγησαν στην
εξάπλωση των γενόσημων και αντιπροσωπεύουν πλέον μία αγορά της τάξης άνω του 1
δις €, με ανώτερο ρυθμό ανάπτυξης σε σχέση με τα originator
φάρμακα, αλλάζοντας τη μορφή της φαρμακευτικής αγοράς.
Για να επιτευχθούν οι
εθνικοί δημοσιο-οικονομικοί στόχοι, η υγεία πρέπει να εστιάσει στην αυξανόμενη
χρήση των ποιοτικών γενοσήμων όπου είναι κλινικά αποδεκτό.
Ακόμα και τα πιο
δυσμενή σενάρια αναδεικνύουν μία δυνατότητα να διπλασιαστεί η αγορά μέχρι το
2015/16, δημιουργώντας μοναδικές ευκαιρίες για τις εταιρείες γενοσήμων,
ιδιαίτερα στην εγχώρια βιομηχανία. Οι ελληνικές βιομηχανίες καλύπτουν σήμερα το
90% των τοπικών αναγκών, όμως η αγορά είναι εξαιρετικά διασπασμένη. Έτσι,
αναγνωρισμένες διεθνείς εταιρείες αναβαθμίζουν την παρουσία τους στην τοπική
αγορά, προσφέροντας την δυνατότητα για «branded
generics», ενώ παράλληλα προκαλούν τις ελληνικές
εταιρείες για ενδυνάμωση της παραγωγικότητας και της ανταγωνιστικότητας.
Υπάρχει επίσης
σημαντική δυνατότητα ανάπτυξης εξαγωγών για τις ποιοτικές εταιρείες στο
Ελληνικό φάρμακο. Η εξαγωγή των γενοσήμων εκτιμήθηκε σε 250εκ € ανά έτος για τη
δεκαετία 2000-2010 και η φαρμακοβιομηχανία μπορεί να διαδραματίσει στο μέλλον
πολύ σημαντικότερο ρόλο για τις ελληνικές εξαγωγές. Ήδη, αρκετές ελληνικές
εταιρείες έχουν δραστηριοποιηθεί εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης ή και σε άλλες
ευρωπαϊκές χώρες. Κάποιες έχουν εισέλθει στην αγορά των Η.Π.Α., μέσω joint
marketing με καθιερωμένες εταιρείες στην τοπική αγορά.
Η κατάλληλη διαχείριση των ευκαιριών, με ενδυνάμωση των υπαρχόντων δικτύων και
ενίσχυση της προώθησης των προϊόντων, θα μπορούσε να οδηγήσει στο διπλασιασμό
των ελληνικών εξαγωγών κατά τα έτη 2015-2016, υπό τις κατάλληλες συνθήκες.
Ποιοι και γιατί αντιδρούν για τα γενόσημα;
Αρχικά αντιδρά η Πανελλήνια Ένωση
Φαρμακοβιομηχανίας (ΠΕΦ). Αυτό συμβαίνει γιατί θίγονται τα συμφέροντα των
Ελλήνων κατασκευαστών γενοσήμων, αν ανοίξει η αγορά τέτοιων φαρμάκων και οι
προμήθειες γίνονται με βάση τα προϊόντα με τη χαμηλότερη τιμή, ανεξαρτήτως
προέλευσης. Πρόκειται για καθαρή σύγκρουση συμφερόντων, καθώς οι ίδιοι στη
συνέντευξη τύπου που παραχώρησαν δήλωσαν ξεκάθαρα πως ο κλάδος εγχώριας
φαρμακοβιομηχανίας (που στηρίζεται εν πολλοίς στην κατασκευή γενοσήμων) θα
απειληθεί με μαρασμό και ίσως σε αφανισμό. Από την πλευρά τους έχουν δίκιο σε
κάποια σημεία (προφανώς απειλούνται θέσεις εργασίας και επίπεδα μισθών των
εργαζομένων), από την άλλη όμως ίσως είναι και μια ευκαιρία να γίνουν πιο
ανταγωνιστικοί σε τιμές και να εξορθολογήσουν τις διαδικασίες παραγωγής και
κυρίως εμπορικής διάθεσης των προϊόντων τους. Έντονα, ωστόσο, αντιδρούν και
Ιατρικοί Σύλλογοι, προεξάρχοντος του Ιατρικού Συλλόγου Αθηνών. Οι ιατρικοί
σύλλογοι δεν αντιδρούν γενικώς στη χρήση γενοσήμων, απορρίπτουν όμως τα άγνωστα
και ανώνυμα γενόσημα. Μάλιστα, αυτοί μίλησαν για τεράστιους κινδύνους στην
υγεία των πολιτών. Ο Ιατρικός Σύλλογος Αθηνών στηρίζει τα ασφαλή και επώνυμα
γενόσημα, ιδιαίτερα της ελληνικής φαρμακοβιομηχανίας, αλλά καταδικάζει την
επικείμενη αθρόα εισβολή άγνωστων φαρμάκων αμφιβόλου ποιότητας από την
Ινδία και την Κίνα. Επίσης, ενστάσεις διατυπώνει σε ότι αφορά το θέμα της
ευθύνης για την αγωγή του ασθενή. Η συνταγογράφηση της φαρμακευτικής αγωγής
αποτελεί τον πυλώνα της θεραπείας και είναι ευθύνη, επιστημονικά και
δεοντολογικά, μόνο του γιατρού.
Ασφαλή τα γενόσημα φάρμακα, λέει ο ΕΟΦ
Σύμφωνα
με τον ΕΟΦ, τα γενόσημα που κυκλοφορούν στην ελληνική αγορά είναι περίπου 3.000
σε επίπεδο συσκευασίας (στοιχεία 2011) σε σύνολο 7.300 φαρμάκων.
Πρόκειται
για φάρμακα ελεγμένα, ασφαλή και αποτελεσματικά διαβεβαιώνουν οι υπεύθυνοι του
ΕΟΦ στις αιτιάσεις γιατρών και εταιριών περί της επικινδυνότητας των αντιγράφων
φαρμάκων. Επιπλέον υποστηρίζουν ότι πριν διατεθεί στην ευρωπαϊκή αγορά ένα τέτοιο
φάρμακο, κλιμάκιο ειδικών από την Ευρώπη και από τον αντίστοιχο φορέα (ΕΜΑ)
μεταβαίνει στο εργοστάσιο και αξιολογεί την ποιότητα παρασκευής. Οι έλεγχοι
συνεχίζονται σε όλη τη διαδικασία αποθήκευσης και διάθεσης του σκευάσματος στην
Ευρώπη.
Σύμφωνα
με έρευνες, την τελευταία πενταετία ελέγχθηκαν στην Ελλάδα εργαστηριακά περίπου
1.000 δείγματα φαρμάκων, εκ των οποίων τα 900 ήταν αντίγραφα, και μόνον το 4%
των γενόσημων κρίθηκε ελαττωματικό.
Η γνώμη των φαρμακοποιών
Οι
Φαρμακευτικοί Σύλλογοι της χώρας δεν είναι αντίθετοι στη χρήση των γενοσήμων,
ωστόσο θεωρούν κομβικό σημείο της αυξημένης χρήσης τους τη μεγιστοποίηση των
ελέγχων σε αυτά τα σκευάσματα.
Σύμφωνα
με τις νέες ρυθμίσεις που προωθεί το υπουργείο Υγείας, οι φαρμακοποιοί έχουν
καταλυτικό ρόλο στη συνταγογράφηση φαρμάκων, πρωτότυπων ή γενοσήμων, καθώς θα
μπορούν να χορηγούν στον ασθενή-ασφαλισμένο το φθηνότερο σκεύασμα της αγοράς με
βάση τη δραστική ουσία που ο γιατρός θα έχει συνταγογραφήσει. Πολλοί
φαρμακοποιοί κάνουν αναφορά για την ευθύνη που καλείται πλέον να αναλάβει ο
φαρμακοποιός αφού θα επιλέγει το φάρμακο το οποίο θα χορηγείται στον ασθενή.
Ανοίγεται
μείζον ζήτημα στην προκειμένη περίπτωση. Σε περίπτωση παρενέργειας του φαρμάκου
ποιος θα έχει την ευθύνη.
Συμπέρασμα
Υπάρχει
μια σειρά από πρωτοβουλίες που θα μπορούσαν να ακολουθήσουν οι ελληνικές
εταιρείες γενοσήμων. Καταρχήν, πρέπει να ενισχυθεί η ανταγωνιστικότητα, με τη
στόχευση εξειδικευμένων αγορών, επανασχεδιασμό του δυναμικού πωλήσεων και
διεύρυνση προσανατολισμού στις εξωτερικές αγορές. Υπό τις κατάλληλες
στρατηγικές κινήσεις, κάποιες τοπικές εταιρείες θα μπορούσαν να διπλασιασθούν
σε μέγεθος, ενώ άλλες ίσως δεν καταφέρουν να επιβιώσουν σε μια νέα αγορά
φαρμάκου.
Η
κυβέρνηση θα μπορούσε να επανεξετάσει τα οφέλη από την ενίσχυση της τοπικής
βιομηχανίας και να δημιουργήσει μια εθνική στρατηγική ανάπτυξης των Ελληνικών
γενοσήμων, με στόχους να βοηθήσει τη χώρα για την επίτευξη των οικονομικών
στόχων, να υποστηρίξει τη βιομηχανική ανάπτυξη στην Ελλάδα και να αυξήσει τη
φοροεισφορά, τη δημιουργία θέσεων εργασίας και το εμπορικό ισοζύγιο.
Οι τιμές
των γενοσήμων είναι ένας σημαντικός παράγοντας που θα πρέπει να διαχειρισθεί το
κράτος με τον κατάλληλο τρόπο. Πολύ χαμηλές τιμές εφαρμοσμένες άμεσα χωρίς
περιθώριο προσαρμογής, θα δημιουργούσαν ένα δυσμενές περιβάλλον για τις
ελληνικές εταιρείες υπό τις παρούσες συνθήκες. Θα χρειαστεί ένα συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα
με ρεαλιστικούς στόχους για τη σταδιακή μείωση του κόστους.
Άλλα
πιθανά μέτρα περιλαμβάνουν την ενίσχυση της έρευνας και της ανάπτυξης, βελτίωση
του ελέγχου της ποιότητας, και την εκπαίδευση ασθενών, ιατρών και φαρμακοποιών
ως προς τα οφέλη της αντικατάστασης σκευασμάτων, όπου αυτό είναι κλινικά
αποδεκτό. Παράλληλα, θα πρέπει να διευθετηθούν τα θέματα ρευστότητας των
επιχειρήσεων, ενδεχομένως αντισταθμίζοντας τα χρέη των φαρμακοβιομηχανιών προς
το δημόσιο με τα χρέη των νοσοκομείων προς τις φαρμακοβιομηχανίες. Συμπερασματικά,
υπάρχουν σημαντικές ευκαιρίες ανάπτυξης της βιομηχανίας των
ελληνικών γενοσήμων φαρμάκων. Η φαρμακευτική αντικατάσταση με generics υψηλών προδιαγραφών, θα μπορούσε
να αποτελεί ένα υπόδειγμα για το συνδυασμό της ανάπτυξης και μείωσης του κόστους,
με σημαντικά οφέλη για τους ασθενείς, τους φορολογούμενους και το σύστημα της
υγείας γενικότερα.
Η Ελλάδα,
στην προσπάθεια αυτή, δε θα είναι μόνη. Θα ακολουθήσει την πορεία πολλών άλλων
χωρών, που υποστήριξαν τόσο την τοπική βιομηχανία, όσο και τους στόχους στο
χώρο της υγείας, με βασικό άξονα την ποιότητα και την αποδοτικότητα της
δημόσιας δαπάνης.
Εγγραφή σε:
Αναρτήσεις (Atom)